Erdoxan Altan
Eger karibûna ENKS’yiyan wek e kayûm avêtibûna wê ewqas bertek mezin nebûya
Di 31’ê Adara 2024’an de li Bakurê Kurdistanê desthilatdariya faşîst a AKP-MHP’ê di hilbijartinên herêmî yên Tirkiyeyê de têkçûneke mezin xwar. Piştî vê têkçûnê yekser bertek nîşan da û hewl da pêngava tayînkirina qeyûm a Wanê bike û hilbijartina wir careke din betal bike. Welatparêz û demokratan dizanîbû ku ev mesele bi bûyera Wanê bi dawî nabe. Li gel qonaxa ku li dijî hilbijartinên Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê helwest hate girtin, hikûmeta şerê AKP-MHP’ê û serokên faşîst Erdogan û Bahçelî qeyûm tayînî şaredariya Colemêrgê kirin.
Heger piştî hilbijartinên ku li herêmên Rêveberiya Xweser ên Bakur û Rojhilatê Sûriyê bên lidarxistin, li şûna rêveberên nû hatine hilbijartin, hêza wan hebûya ku ji endamên ENKS’ê jê bawer karibûna wek e qayumê destnîşan bikin, ew ê ewqas bertek nîşanî vê hilbijartinê nedin. Ne dewleta Tirk a dagirker a qirker dikare destekê bi tayînkirina qeyûman bigire, ne jî ji ber ku di nava ENKS’ê de ti kesayetên ku karibe qeyûm tayîn bike tune ye. Yanî baş dizanîn ku kesên di nava ENKS’ê de jî ji wan tu tişt dernakeve û nikarin berpirsiyartiyekî bikin, . Ji ber wê jî dewleta Tirk a dagirker rasterast tevdigeriyan. Bi dagirkeriyê tehdîd kirin û di vê çarçoveyê de dest bi pêvajoya êrîşê kirin. Çawa ku van êrîşan bi lêdanên şênber nîşan dan, peyama ku bi planeke berfireh a dagirkeriyê dikarin vê yekê temam bikin jî dan.
Nêzîkatiyên Amerîka-Brîtanya-Fransa yên ji vê hilbijartinê re
Li gel Amerîka, Fransa, Îngilîstan; Nêzîkatiyên Amerîka bi awayekî vekirî û Fransa û Brîtanya jî hinekî nerasterast helwesta xwe eşkere kirin û niyeta xwe ya li dijî lidarxistina hilbijartinên herêmî yên li herêmên Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê ku hema bêjê weke alîgirên Tirkiyeyê bû, di ragihandinê de cih girt.
Şêwazên siyaset û dîplomasiya hêzên ku polîtîkayên bi hegemonyaya Amerîkayê ve girêdayî ne, tên zanîn. Her kesên bi siyasetê re eleqedar dibin vê siyasetê dizanin. Amerîka dixwaze berjewendî, nakokî û têkiliyên xwe ew bixwe araste (tewcih) bike û tiştekî ku neke qurbana berjewendiyên xwe nîne. Û di vî warî de siyaseteke wisa dimeşîne ku ji bo parastina berjewendiyên xwe her tim bikaribe dost û dijminên xwe bi taktîkan biguherîne. Vê rewşê derxist holê ku têkiliyên stratejîk ên ku li Tirkiyeyê ava kiriye ji bo Tirkiyeyê mayînde ne. Di vê daxuyaniyê de diyar bû ku têkiliyên wan ên bi Kurdan re ji bo armancên taktîkî yên hêsan in. Helwesta Amerîkayê derxist holê ku ew gotinên ku car caran ji aliyê trollên (sosyal medya) tirk ên tên gotin, li ser têkiliyên PYD/YPG û PDK-ê yên Amerîkayê çiqas pêkenok, çiqas erzan, bêbingeh, çiqas manîpulatîf û dezenformasyon in. Eşkere bûye ku Amerîka li aliyê kê disekine. Ji ber vê yekê derket holê ku bi kê re tifaq çêkiriye. Ka qaşo ev qelemşorên dewleta Tirk a dagirker digotin; hilbijartin ji aliyê Amerîkayê ve hatine kirin? Hûn dizanin, Amerîka bi vê hilbijartinê tengasiyê ji Tirkiyê re çêdikir? Hûn dizanin, ev hilbijartin beşek ji Projeya Rojhilata Navîn a Mezin a Amerîkayê bûn? Hûn dizanin, ev hilbijartin gava yekem bû ji bo avakirina pêkhateyek ji bo piştgirîkirina Îsraîlê? Di encam de ev hemû propaganda û îdeayên dewleta Tirk a dagirker çewa manîpule ne.
Kurdan vê li cem xwe not kirin!
Lê belê bi îzahata ku me û komên muxalif zanîbû, ev hemû xeyal, propagandayên hişk û operasyonên nefsî di rojekê de hatin şikandin û serûbin kirin. Amerîka li gel xeta xiyanetê ya hevkar, dîsa xwe da aliyê dewleta Tirk a dagirker û li hemberî van hilbijartinan jî heman uslub û nêzîkatî nîşan da. Kurdan vê yekî li cem xwe not girt, nirxand.
Nêzîkatiyên rejîma Rûsya-Îran-Sûriyê
Hem Rûsya, hem Îran û hem jî rejîma Sûriyê bi awayekî eşkere û tund bertek nîşan nedan ku naxwazin hilbijartinên herêmî li herêmên Rêveberiya Xweseriya Demokratîk bên lidarxistin. Ji ber ku dizanibûn hesasiyeta dewleta Tirk a dagirker a li hemberî statûkoya Kurdan li ber çavan e. Ango hesasiyeta Tirkiyê asta “hesasiyeta ga ji rengê sor” de ye. Yanî vê meseleyê di dewa Tirkiyê de hiştiye.
Rejîma Sûriyê bi giştî bi guman nêzî hilbijartinên Rojava dibe. Hikûmeta navendî li Sûriyê daxwazên serxwebûn û xweseriya Rêveberiya Xweseriya Demokratîk a Bakur-Rojhilatê Sûriyê qebûl nake û her çendî tê zanîn ku bi giştî hilbijartinên bi vî rengî ne rewa û ne rewa dibînin jî, lê di daxuyaniyên xwe yên fermî de ev yek bi zelalî negotiye. Sedema vê jî ew e ku Tirkiye dizane ku dê li ser navê wan gef û êrîşên pêwîst bike. Wekî din, em dizanin ku îhtimal heye ku rejîma Sûriyê li hember hilbijartinan helwestek kevneperest û dijminane nîşan bide.
Nêzîkatiyên hin alîgir û dostên RXD’ê
Nirxandinên hin koman, bi taybetî yên ku di derbarê mijarê de agahdar in û em girîngiyê didin nirxandinên wan, piştî daxuyaniya Amerîkayê paşxistina roja hilbijartinan ji aliyê Rêveberiya Xweser ve ji bo demeka paştir wekî qelsî û lawaziyê dihesibînin, şaşin û guncav nayê dîtin.
Weke mînak Rêveberiya Xweser wê çi bike? Ma ew ê bigota were û dagir bike? Dê bigota werin êrîş bikin, an werin cem hev û êrîş bikin? Yên vê yekê wekî qelsiyekê dihizirin û dibînin jî xelet in. Helbet Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê siyasetek dimeşîne, helbet wê agirê derdora Rêveberiya Xweser dibîne, helbet Rêveberiya Xweser jî dizane ku ew welatekî çalak e û beşek ji vê pêvajoyê ye. Rêveberiya Xweser bi stratejiya dorpêçkirinê ya li dijî wê tê meşandin dizane. Divê were dîtin ku ezmûna wî ya di serdema şoreşa 13 salan de îspat dike ku ew ê van hemûyan li ber çavan bigire.
Di vê çarçoveyê de Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê hilbijartinên xwecihî ji bo du mehan paşxist. Em nizanin teqez ka dê bike yan na, lê ji bo ku bike divê kesên li ser navê gelên navneteweyî têdikoşin piştgirî bidin wî.
Bi taybetî yên ku nirxandinên wan ji bo Kurdan girîng in, divê nekevin nîqaşê ka Rêveberiya Xweser wê vê hilbijartinê bike yan na, berevajî vê divê ji bo hilbijartin pêk were hêz bê dayîn. Ji bo ku pêk were divê gotarên nirxandinê bên nivîsandin, hincetên wê bên dayîn, teşwîq bê kirin û ji bo wê jî helwesteke xurt bê nîşandan. Di vê çarçoveyê de divê ji bo Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê hêz bê dayîn. Wekî din, ne hewce yeku meriv têkevin pêşbaziyek pêşbîniyê di wateya şerê mêrxasekî mîna “min got dê neyê kirin, pêşbîniyên min rast derketin” an jî berevajî vê yekê, “min got. dê were kirin, pêşbîniyên min rast derketin.” Divê her kes piştgiriyê bide ku di meha Tebaxê de pêk were, her kes li dijî xeta PDK-ENKS’ê ya hevkar, xiyanetkar raweste û ev hilbijartin bên kirin.
Divê hemû mafên cîhanê, rewşenbîr, komên mûxalîf li dijî DYA û hemû hêzên derdora wê bisekinin û li ser wan ferz bikin ku ev hilbijartin çiqasî azad, çiqas zelal, çiqasî beşdar, çiqas dadmend û çiqas pêwîst e. Çepgir, demokrat û şoreşgerên li Tirkiyeyê divê li dijî rejîma qirker a faşîst bisekinin û bi vê zanebûnê ku ev pêvajo ji tayînkirina qeyûman li Wan û Colemêrgê ne cudatir e û dixwazin vê bikin hincet ji bo tasfiyekirina Rêveberiya Xweser. Tê xwestin RXD a Bakur-Rojhilatê Sûriyê ku ev zozan û mêrga li nava çolê ye bê zuhakirin. Divê Kurd li dora Rêveberiya Xweser bibin yek û li ser vê bingehê atmosfer û zemînek ku dê di meha Tebaxê de hilbijartin çêbibin bê avakirin.
RXD di cîhanê de tekane pergaleke herî rewa ye
Hevokek din jî îdiaya ku ev hilbijartin wê Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê rewa (meşrû) bike ye. Ev îdia gelek caran ji aliyê Tirkiyê ve hatiye gotin. Pirsgirêka Rêveberiya Xweser a rewabûnê nîne. Ew yek û tekane pergalek rewa ya cîhanê ye. Yên din tenê dikarin di rêza duyemîn û sêyemîn de werin rêz kirin. Ji ber ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê rewabûna xwe ji şoreşê girt, rewatiya xwe bi berxwedana xwe ya bê hempa ya li hemberî hovîtiya DAIŞ’ê girt û ev berxwedan jî ji şehîdên xwe yên ku can û xwîna xwe dane standin. Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê sîstemek e. Rêveberiya Xweser rêveberî û sîstemek e ku meşrûiyeta xwe ji gel û baweriyên heremê yên di nava xwe de digire. Em dikarin hineke din jî rêz bikin. Zehmet e ku di vê qada cîhanê de rêveberiyeke din a ku rewabûna xwe li ser bingehên wisa xurt ava bike, bibîne. Ji ber vê yekê Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê ne xwedî pirsgirêka rewabûnê ye. Erka her şoreşgerî, her çepgir, her sosyalîst, jin û ciwan e ku piştgiriyê bide sîstem û rêveberiyeke bi vî rengî ya dixwaze pêk bîne ye.