Abdulah Ocalan
Divê mirov bi ehemiyet bibêje, tevahiya fikrên marjînal û mustesna yên der barê Kurdan de xwe disipêrin pêşhukmên bi vî rengî yên sûbjektîf. Herçiqasî di roja me ya îro de Kurd li derveyî dîrok û civaka gerdûnî hatibin hiştin jî ew nûnerê civaka qebîleyê ne ku bi bihûrîna ji civaka klan qonaxa destpêkirî û heta bi pêşketina civaka şaristaniyê (civaka bajarî, çînî û dewletdarî) di tevahiya qonaxên dîrok û civaka gerdûnî de bi roleke sereke rabûne. Di avakirin û dewamkirina çanda qebîleyê de bi rola sereke radibe. Şaş e ku mirov qebîleyê weke diyardeyeke civakî ya dema wê derbasbûyî û hemdem nîne bihesibîne. Forma bingehîn a mirovatiyê qebîle ye û ti carî mirov nikare jê bibihure. Dibe ku naverok û şêweyê xwe biguhere, lê ti carî pêkan nîne ku li derveyî diyardeya civakî were hiştin. Formên netewe û klan ên di diyardeya civakî de bi qasî formê qebîleyê dîrokî û gerdûnî nînin. Bêguman formên klan û netewe jî xwedî xisletên gerdûnî ne, lê bi qasî yên qebîleyê bi bandor nînin. Di avakirina civakê de formê bingehîn qebîle ye. Kapîtalîzm jî ji qebîleyê nebihurî ye, bihêlin jêbihurînê, di tehlîla dawî de bi tevahî holdîng û yekdestdariyên kapîtalîst her yek ji wan rêxistinên bi şêweyê qebîleyê ne. Belkî ew qebîleyên civaka cotkarî û koçêriyê nînin û nikarin bibin ew jî. Lê qebîleyên bajarî yên civaka krîz û hilweşînê ne: Qebîleyên hiyarerşîk, dewletdar û mêtinkar in.
Em bi dîroka nivîskî re di têkiliyên bi civaka şareza ya Sumer re timûtim prototîpa Kurdan dibînin. Çavkaniya sereke ya Sumeran xwe disipartiyê proto-Kurd bûn. Ji qewmên çiyayî yên li Bakur û Rojhilat re KURTÎ digotin û ev îfade hê jî tê bikaranîn. Ji xelkên qebîleyan ên li Rojava jî bi giştî AMORÎT digotin. Peyva Kurtî weke gotin tê maneya ‘Qewmê Çiyê’. Dema ku Kurd tê gotin çiyayîbûn îro jî weke xisleteke bingehîn a Kurdan tê bîra mirov. Ya rastî, di navbera Kurtiyên dema Sumeran û Kurdên îro de belkî cudahî bi tenê herfa ‘d’yê ye. Kurdên bi hezar salan bi çanda qebîleyê radibin, hê jî bi giranî Kurdên qebîleyê ne. Rast e, Kurdên bajarî, deştî, yên bi awayê çînî cihêbûne, yên bi dewletê re hevkariyê dikin û dijberê dewletê têra xwe hene. Lê Kurdîtiya qurmê darê pêk tîne, Kurdîtiya xurt bi zuriyeta xwe ve girêdayî ew Kurdîtî ye ku li cem xisletên qebîleya ji rêûresmê bi giranî heye. Kurdîtiya bajarî, çîna serwer û dewletdar, bi awayekî rêûresmî û bi giranî ew Kurdîtiya ji Kurdîtiyê qutbûyî û serî li ber asîmîlasyonê xwarkirî îfade dike. Di Destana Gilgamêş de Enkîdo yê ku Kurtî ye, weke yekemîn kesê bi bajariyan re hevkartiyê dike, belkî jî weke hevkarê tevahiya bajarî, çînî û desthilatdariyê pêşiyê Kurtiyan e. Hûmbabayê di destanê de bi xwe Kurtiyekî Çiyayî ye. Enkîdo bêbextiyê li Hûmbaba dike û ji bo Gilgamêş wî bikuje mîna ku lavahiyan lê dike û li ber digere. Binêrin çiqasî Kurtiyê hevkar ê roja me ya îro bi dijwarî bi bîra mirov tîne! Xuya ye ku wexta min got cudahiya di navbera wan de bi tenê bi qasî herfa ‘d’yê ye, ez zêde jî neheq nebûm.
Dema mirov li guherîna civakî bifikire, bi gotineke din dema mirov li civaka dîrokî bifikire, gelekî girîng e ku mirov hin şaşiyên bingehîn neke. Yek ji van şaşiyên bingehîn ew e, divê mirov pêşketina civakî yan jî dîrokê bi fikra paradîgmatîk a ‘li ser xeteke rast pêş dikeve’ nenirxîne. Di serdema Rohnîbûnê de ev zêhniyeta felsefî ya bûbû xeteke hegemonîk a îdeolojîk, her cure guhertinê ji ezel heta ebed ango ji serî heta binî weke xeteke rast dibîne. Doh doh bû, îro îro ye! Mîna ku di navbera herduyan de ti têkilî yan jî wekhevî tinebe, şîrove dike. Ev şîroveyeke şaş a pêşketina diyalektîkî ye. Dijberê vê paradîgmayê têgihiştina ‘çerxwarî’ an jî ‘xelekwarî’ ye ku timî xwe dubare dike. Ew wê diyardeya jêre guhertin tê gotin bi tenê weke pirrcarîkirineke domdar dihesibîne. Ev têgihiştinên gelekî dijberê hev xuya dikin bi xwe îdealîst in. Herdu jî versiyonên cuda yên îdeolojiya lîberal in. Têgihiştina pêşketinê ya bêserûbinî ya yekemîn û têgihiştina dubarebûnê ya bêserûbinî ya duyemîn, di bingehê xwe de li ser înkara guhertinê dibin yek.
