Mihemed SEYDÎ
Têkoşîna li dijî çeteyên DAIŞ’ê didome. Li herêmên herî dawî yên di destê çeteyan de şerê giran rû didin. Roj bi roj çeteyên DAIŞ’ê di warê cografî de têk diçin. Heta niha bi sedan çeteyên DAIŞ’ê hatine dîl girtin, û hîne jî sax tên girtin. Bi dehan ji wan li xwe mikurhatin ku çawa û kê havkarî bi wan re kiriye û desteka gelek dewletan pê re derdikeve holê. Ne tenê destek, di avakirina wan de jî eşekre dibe.
Di daxuyaniyên rêveberiya xweswer yên herî dawî, dîsa ya hêzên li bakurê Sûriyê de hat gotin, heta niha zêdetirî 800 çeteyên DAIŞ’ê yên biyanî ji zêdetirî 40 welatî di destê wan de dîl girtîne. bang li van welatên ku hemwelatiyên wan tevlî çeteyên DAIŞ’ê bûbûn û niha li gel QSD’ê ne hate kirin ku li hember van hemwelatiyên xwe berpirsyariyên xwe pêk bînin..
Hin caran behse dadgehkirin van çeteyan li dadgehên bakurê Sûriyê tê kirin. lê wê çawa li vir werin dadgehkirin û heta niha bi rengekî fermî rêveberiya li vir û dadgehên wê li qadên navnetewî nehatiye naskirin. Ji naskirinê wêdetir li vir di nava vê aloziyê de wê çawa misogeriya girtina wan çêbibe ku her roj gef û êriş li ser van herêman hene. Hin alî dibêjin ku bila dadgeh bikin û wan li wir bikujin. Ê başe ger werin dadgehkirin jî li dadgehên bakurê Sûriyê cezayê Îdamê tuneye. Wê çawa werin kuştin û li gorî kîjan qanûnê.
Hêzên li bakurê Sûriyê karîbû xeteriya çeteyan li ser Dûnyayê bê bandor bikin, ma wê belaya dadgehkirin û zîndankirina wan jî bigrin ser milê xwe? Ma ev edalete?
Xaleke din jî em balê bikşînin ser ew e ku ger ev welat bibêjin temam em hemwelatiyên xwe yên DAIŞ’î dixwazin û em ê li gel xwe dadgeh bikin jî wê çawa werin dadgeh kirin û li gorî çi qanûnan werin dadgehkirin. Ma ne divê ev jî were pirsîn.
Gelek Çeteyên DAIŞ’ê yên ji herêmê jî hene, bi taybet ji Sûriyê û Îraqê û gelek deverên din. ji wan gelekan xwe gihandine Ewrûpa û wêne û dîmenên xwe jî li ser Tevna Civakî belav dikin. Ji gelek êrişên ku van çeteyan li Ewrûpa pêk anîn jî ne hemwelatiyên ewrûpa ne. Yanî wê kî û li gorî çi ev werin dadgehkirin..
Mînak; em Dewleta Tirk bidin. Bi sedan welatiyên Tirkiyê yên tevlî DAIŞ’ê bûbûn hene. Ger yên di destê QSD’ê de ji bo wan werin radestkirin wê çawa bibe . ma ne hemû belge û delîlên li ber destan eşkere dikin ku dewleta Tirk çiqas di avakirin û hevkariya bi DAIŞ’ê re cih girtiye. Sibê ne dûr be dîsa dewleta Tirk van çeteyan ji zîndanan derbixe û bike belaya serê cîhanê.
Berî çend rojan welatiyekî Alman jî ku tevlî DAIŞ’ê bûbû û ew di destê hêzên QSD’ê de ye bang li Hikumeta welatê xwe dikir da ku wî bibin. Ê Almaniya ji bo wê çikir?. Franca ya ku berê gotibû baweriya wan bi dadgehên bakurê Sûriyê tê û dikarin çeteyan li wir dadgehbikin, niha dibêje: em ê zarokên ku bi eslê xwe Francî ne bibin lê dayîkên wan na.
Ya ku em dixwazin balê bikşînin ser ew e ku mijar bi dadgehkirina her çeteyekî li welatê wî wê ne çareserî be…
Ji bo ev çete werin dadgehkirin û li gorî xeteriya wan ceza li ser wan were birîn, dive dadgeheke navnetewî were avakirin ku yên girtî dadgeh bike û yên xwe gihandine deverên Ewrûpa û li ser Tevna Civakî wêneyên xwe parve dikin jî bêne şopandin û girtin..
Tenê bi vê gave em dikarin bibêjin xeteriya çeteyên DAIŞ’ê yên girtî kêm dibe…