Di 6’ê Gulana 1996’an de, bi armanca tesfiyekirina Tevgera Azadiyê û têkbirina îradeya gelê kurd, li dijî Rêber Abdullah Ocalan hewaldana suîkastiyê pêk hat.
Amara Baran/ Qamişlo
6’ê Gulana 1996’an li Şamê dijî Rêber Apo bi wesayîteke bombebarkirî êrişek pêk hat. Rêber Apo derbarê vê êrişê de dibêje, “Ev komploya ku serokwezîra wê demê Tansû Çîller bi 50 mîlyon dolarî fînanse kiribû gelek aliyên wê hene.” Ji ber ev êriş bê encam ma êdî li dijî Rêber Apo Komploya Navnetewî hat destpêkirin.
komploya 1996`an
Rêber Apo komploya 1996`an wiha nirxand: “Êrişa komployê ya herî girîng a vê demê, 6’ê Gulana 1996’an li ber mala me ya qelebalix a li Şamê teqandina wesayîteke bombebarkirî bû. Ji ber li telefona min dihate guhdarkirin, dihesibandin ku wê saetê ez li wê derê me, hatibû teqandin.
Ev komploya ku serokwezîra wê demê Tansû Çîller bi 50 mîlyon dolarî fînanse kiribû gelek aliyên wê hene. Çeteya bi ave Sûsûrlûk, hin kesên Kurd ên ji Sûriyê û şaredarê Wêranşarê jî di nava vê komployê de cih girtibûn. Hê nîv saet li ser vê teqînê re derbas nebûbû, nûçeyên ku navenda wan Londone ragihandin ku Abdullah Ocalan hatiye kuştin an jî hatiye bombebarankirin. Wan ev yek ji berê de dizanibûn. Agahî û piştgiriya Îsraîlê jî di vê êrişê de heye.”
Piştê peymana Enqerê û Waşhîngtonê Komploya Navnetewî dest pê kir
Piştî vê êrişa 1996 an bê encam mayî, dewleta Tirk bi piştgiriya hêzên navnetewî û herêmî û her wiha paşverûtiya Kurd jî yekser berê êrişên xwe dan ser RêberApo, Di sala 1999’an de bi komployeke navneteweyî dîl hat girtin û radestî Tirkiyeyê kirin.
Lewre bi pêşengiya Amerîkayê di sala 1998’an de peymanên Enqere-Waşhîngtonê dan destpêkirin. Piştî van peymanan êdî li dijî Rêber Apo komploya navnetewî hat destpêkirin.
Di 6’ê Gulana 1996’an de dema ku îstixbarata Tirk sînorên Sûriyê binpê kirin û bi awayekî neserkeftî êrişek bi wesayîteke bombebarkirî li dijî Rêber Abdulah Ocalan li Şamê pêk anî, planeke piralî ya hêzên navneteweyî dest pê kir.
Dewleta Tirk leşker li ser sînorê Sûriyeyê bi cih dikirin û gefa êrişê dixwar. Rêber Abdullah Ocalan wê demê got “Ez naxwazim Sûriyeyê tengezar bikim ku ev 19 sal e malovaniyê ji min re dike. Ev yek dê bêrûmetî be.” û di 9’ê Cotmeha 1998’an de ji Sûriyeyê derket.
Di çarçoveya lêgerîna li çareseriya demokratîk a pirsgirêka Kurd de hemû derî li Rêber Abdullah Ocalan ku çûbû Ewropayê, hatin girtin. Rêber Abdullah Ocalan li Kenyayê hat revandin û ew birin Sefaretxaneya Bilind a Yewnanistanê û tevî ku serlêdana penaberiyê li Yewnanistanê kir jî di roja 129’an a Komploya Navneteweyî de radestî Tirkiyeyê kirin. Roja ku hilbijartibûn (15’ê Sibatê) jî armanc û plangerên komployê nîşan didan. Di 15’ê sala 1925’an de li hemberî Şêx Seîd planeke hêzên navneteweyî dest pê kiribû. Xwestin mesajekê bidin gelê Kurd û bibêjin ‘dîrok dê dubare bibe’.
Komplo li dijî îdeolojiya Rêber Abdullah Ocalan berdewam dike
Rêber Abdullah Ocalan, ev 26 sal in ku li zindanê ye. Di nav tecrîdeke Mutlaq de tê ragirtin . Rûxmê tecrîda giran jî bi siyaset û stratejiya ku li zindanê da meşandin, têkoşîna azadiya Kurdistanê bi paş ve nema û pêş ket. Îro li cihanê û bakur û rojhilatê Sûriyê bû hêzeke mezin, li beşên din ên Kurdistanê jî bi fikir û felsefe û bi îdeolojiya xwe da qebûlkirin. Her wiha, hêzên ku Rêber Abdullah Ocalan radestî Tirkiyeyê kirin, xwestin Tevgera PKK ji holê rakin, lê nizanibûn ku li tevahiya Kurdistanê bi deh hezaran şervan bi fikrên Rêber Abdullah Ocalan şer dikin û bi milyonan însan li dora fikrên wî kom bûne.
Komplo û bêdengiya CPT
Rêber APO girava Îmraliyê wek “tabût” bi nav kir, ji ber ku ji bo jiyana mirovan ne guncaw e û nikare bi kesî re têkiliyê deyne lê bi berxwedana xwe re plan têk birin. Vê care jî komplogeran sîstema îşkenceyê çêkir.
“Çawa ku Zeus, Atena, Hades û Ares dest dan hev û Prometheus girê dan û bi zinarên Qafkasê ve zincîr kirin, neviyên wan ên mirov jî ez heps kirim û bi zinarên Girava Îmraliyê ve zincîr kirim.” Rêber Adullah Ocalan ku li Girtîgeha Ewlekariya Bilind a Tîpa F a Îmraliyê di nava şert û mercên giran ên tecrîdê de tê ragirtin, bi van gotinan rewşa xwe diyar kir. Ev 3 salin tu agahî jê nayê wergirtin. Her wiha li Îmraliyê 26 sal e binpêkirina mafan û sûc qet nasekinin.
Di salvegera Komploya Navneteweyî de pêkanînên li ser Rêber Abdullah Ocalan ku di tu rêgezên hiqûqî û exlaqî de cihê xwe nîn e, dewam dikin. Di pêvajoyên dawiyê de 375 serlêdanên parêzeran û 160 daxwazên malbatê yên ji bo hevdîtinê bê bersiv man. Di sala dawîn de gelek caran cezayê dîsîplînê’ dan û her yekê 3 mehan dewam kir. Bêdengiya saziyên navneteweyî wekî CPT û DMME’yê nîşan dide ku sîstema Îmraliyê bi dewleta Tirk re sînordar nîn e.
Saziyên navneteweyî yên ji pêşîgirtina li îşkenceyê û çavdêriya li girtîgehan berpirsyar in jî, Îmraliyê paşguh dikin. Komîteya Pêşîgirtina li Îşkenceyê ya Konseya Ewropayê (CPT) ku 1989’an ji bo pêşî li îşkence, kiryarên dermirovî, biçûkxistin û muameleya nebaş a li dijî mirovan bigire, hate avakirin jî li dijî van kiryaran bê deng e. Li gorî rapor û hişyariyên CPT’yê divê welatên endam girtîgeh û mercên girtîbûnê biguherînin. CPT li gorî peymanê diviyabû bi rêk û pêk serdana Girava Îmraliyê bikira. Piştî ku rêber Ocalan dîl hate girtin, 2 hefte şûnde serdana xwe ya destpêkê kir (2 Adar 1999). Di raporê de ku 5’ê Gulana 1999’an li ser ziyaretê hat weşandin, hate gotin ku Rêber Ocalan dê bi tena serê xwe li girtîgehê neyê girtin.
CPT ji sala 1999’an ve bi giştî 8 caran li Îmraliyê lêkolîn kirin (27 Sibat û 3 Adar 1999, 2 Îlon 2001, 16-17 Sibat 2003, 19-22 Gulan 2007, 6-7 Gulan 2019). Hin ji wan dema fikarên têkildarî tenduristî û jiyana Rêber Ocalan çêdibûn, pêk anîn. Lê belê tecrîda giran û îzolasyon asteng nekir. Hin binpêkirinên mafan û sûc kirin rapor lê tu guhertin çênebûn û tu ceza jî nehatin dayîn.
CPT di navbera 11-25’ê Çileya 2021’an de çû Tirkiyeyê û tevî ku çû gelek girtîgehan jî, serdana Îmraliyê nekir. Herî dawî CPT di navbera 20-29’ê Îlona 2022’yan de çû Tirkiyeyê û bi fermî ragihand ku serdana Girtîgeha Îmraliyê kiriye lê tu agahî nedan ka têkiliya wan bi Rêber Ocalan re çêbûye yan na. Parêzeran jî diyar kir ku hevdîtina bi Rêber Abdullah Ocalan re di dema serdana CPT’yê de pêk nehatiye. Buroya Hiqûqê ya Sedsalê serî li CPT’yê da û ji bo rakirina şert û mercên îşkenceyê û kiryarên nebaş-dermirovî û agahîwergirtinê û ji bo pêkanîna prosedurên li gorî xala 10/2’an a peyaman CPT’yê, hat xwestin ku prosedurên diyarkirî pêk bînin, lê tu encam bi dest nexistin.
têkoşîna ku Rêber Abdullah Ocalan jê re rêbertiyê dike îro xwe bi cîhanê daye qebûlkirin, lê êriş û komployên li dijî îdeolojiya Abdullah Ocalan dewam dikin. Ji ber vê sedemê, ji bo Kurdan ji îro û şûn ve pîvana serketinê, azadiya fîzîkî a Abdullah Ocalan e.