Navenda Nûçeyan
Mecîdê Xezê dildarê çand û kultura kurdî bû, ji bo parastina çand û kultura kurdî wê demeke pir dirêj û kedek pir mezin daye .
Mecîd Huseyn Ebdurrehman ku bi navê Mecîdê Xezê dihat nasîn, sala 1937an li gundê Tilşeîr yê li rojavayê bajarê Qamişlo tê dinyayê. Pişt re malbata wî diçe li gundê Seyd Elî yê li rojhilatê bajarê Hesekê bi cih dibe. Hê di temenê piçûk de bavê wî dimire. Ew, du bira û du xwîşk li cem diya xwe bi hev re mezin dibin. Mecîd diçe li ber deste melayên Kurd dixwîne; hem fêrî xwendin û nivîsa kurdî, hem ya erebî, hem ya ingilîzî dibe. Debara xwe bi firotina gaz û mazotê li ser tirmbêlekê dike. Ji ber vî kare xwe ji Dêrikê heta Efrînê li seranserê Rojavayê Kurdistanê digere. Ji ber ku zana û rewşenbîrên Kurd li Helebê hene xwe digihîne wir jî û di warî wêje û çanda kurdî de sûdê ji wan digire. Lê bi giranî têkiliyên wî bi Kobanê û Efrînê re çêdibin. Di vê gera xwe de pêwîstiyên jinan yên weke çarik û kitan jî difiroşe. Lê derdê wî ji vê bazirganiyê di gera xwe de berhevkirina çand û wêjeya kurdî ye. Weke biwêj, pêkenok, gotinên pêşiyan û hwd. Ji ber vî karê xwe yê wêjeyî ji aliyê hêzên ewlehiyê yên rêjîma Bass ve gelek caran astengî jê re tên derxistin. Ji bilî astengiyan gelek caran tê destegîrkirin û girtin. Lê ne girtin tenê berhemên berhev kirîn jî gelek ji wan diketin destê hêzên ewlekariyê yê rêjîma Baas , hin dihatin şewitandin.
Mecîdê Xezê berê xwe da helebê
Ji ber ku xeta tirênê di nava erdê wan yê li gundê Seyd Elî re derbas dibe, ew berê xwe dide Helebê û li wir bi cih dibe û di xwegihandina rewşenbîrên Kurd û danheva çand û wêjeya kurdî de dewam dike.Yek ji kesên têkiliya wî bi wan re heyî, Salihê Heydo, Seydayê Tîrêj û Mele Ebdulezîz bûn. Di 6’ê Gulana sala 2004’an de mamosta Mecîd koça dawî dike.
Piştî wefata wî neviyên wî Berhema wî ya bi navê ( Gotinên Rengîn Ji Kultûra Zêrîn ) berhevkirin û çapkirin.
‘Ez yek ji şagirtên Mecîdê Xezê bûm’
Yek ji hevalên Mecîdê Xezê, Yûnis Hemê wiha behsa wî dike: “Dema ew li gundên herêma Cizîrê weke bazirganekî gerok bi Ereba ku ajelan ew dikişand û pirên caran sotemenî difirot belê weke mînaka kurdî dibêje : Du çûçik bi kevirekî dukiştin çawa bi bihana ku bazirganiyê dike karekî din pêre çareser dikir ew kar jî netewperestî bû hînbûna zimanê dayikê bû pend û mînakên kurdan didan hev ramana netewî diparast bi handana ciwanan çend caran parastina rejînê ew girtin û êşkence kirin. Lê ji ya xwe nehate xwarê û berdewam kir di kar û xebata xwe de. Alîkar û piştegir bû ji bo şagirtên zimanê kurdî û ez yek ji wan şagirtan bûm di dawî de dibêjin hezar dilovanî li giyanê wî bin cihê wî buhişta rengîn be.”