Tevî ku tu çareserî ji kirîza Sûriyê nehatiye peydakirin û xeteriya vegerandina penaberên jî, hin welat hewil didin penaberên Sûriyê vegerînin welatê wan. Berpirsê Partiya Sûriye Pêşeroj li Kantona Efrîn û Şehbayê Mihemed Bêrem da zanîn ku Biryara vegerandina penaberên Sûriyê gelek bi tehlûke ye û divê Rêxistinên Mirovî yên navneteweyî bê deng nemînin.
Zana Roj/ Şehba
Di kirîza Sûriyê de yê ku herî zêde bedel daye û êş kişandiye gelê Sûriyê û pêkhateyên wê ne. bi hezaran vî gelî windahî dan û ji siyasetên Hikumeta Sûriyê û yên derdor re bûn qurbanî. Bi dirêjkirina ev kirîza ku negihîştiye tu encaman, bi hezaran gelê Sûriyê mecbûr ma derê xwe bidin welatên derdor her wiha ewropa yê. Yek ji dewletên ku deriyê xwe ji penaberan re vekiriye Tirkiyê bû. Hejmara herî zêde yên penaberan faşîzma Tirkiyê hewand. Bê guman ev yek ne tiştekî ji rêzê bû. Faşîzma Tirkiyê li ser van penaberan hesab û pilanên gelek qirêj dida xêz kirin. di van demên dawiyê de ji aliyê hin dewletên weke Lubnan, Îraq û bi serkêşiya faşîzma Tirkiyê biryara vegerandina penaberên Sûriyê hatiye standin.
Têkildarî mijara vegerandina penaberên Sûriyê Berpirsê Partiya Sûriye Pêşeroj li kantona Efrîn û Şehbayê Mihemed Bêrem ji rojnameya me re axivî.
`Bi hêviya peydakirina jiyaneke bi ewle gelê Sûriyê berê xwe da derveyî welat`
Mihemed pêrem anî ziman ku ji ber dirêjbûna temenê kirîza Sûriyê gelê Sûriyê mecbûr ma ji welat derkeve û wiha got: “Tevî derbasbûna 13 salan di ser kirîza Sûriyê re, ji ber neguhertina zihniyeta hikumeta Sûriyê ku vîna gelê Sûriyê qebûl nake û bi sûriyan re li ser maseya çareseriyê rûnanê, tu çareserî ji kirîza Sûriyê nayê dîtin. Di van 13 salan de nêzî nîvê gelê Sûriyê bû koçber û penaber di Sûriyê de û li tevahiya welatên cîran û welatên rojavayî. Ev gelê ku ji ber şer bi darê zorê koçber bû û ji xaka xwe dûr ket, bi hêviya ku bi aramiyê jiyan bike berê xwe da van dewletan û li wan bi cih bûn.”
`Dewleta Tirk a dagirker ji bo berjewendiyê xwe penaberên Sûriyê bi kar anî`
Mihemed diyar kir ku Tirkiyê penaberan ji bo berjewendiyê xwe bi kar tîne û wiha pêde çû: “Bi taybet dewleta tirk a dagirker bi awayêkî pir xerab koçber ji bo berjewendiyên xwe bikar anî. Dewleta tirk ji bo ku siyasetên xwe li rojhilata navîn bide meşandin û armancên xwe pêk bîne, li ser xwîna gelê Sûriyê û bi taybet ya penaberên sûrî bazarên qirêj kirin. Li aliyekî din jî sûriyê ku çek li dijî hikumeta sûriyê rakirbûn kir çete û ew ji bo şer wekî çete şandin welatên din da ku armancên dewleta tirk pêk bînin.”
Mihemed wiha berdewamî da axaftina xwe: “Herwiha dewleta tirk bi milyarê dolaran ji neteweyên yekbûyî wergirt qaşo ji bo başkirina roşa jiyana kocberên Sûrî yên li Tirkiyê bi cih bûne. Lê di rastiyê de wê bazarên xerab li ser van koçberan kirin.”
`Bi pilaneke hevbeş biryara vegerandina penaberan hete derketin`
Mihemed eşkere kir ku vegerandina wan penaberan wê jiyana wan bixe xeteriyê û wiha got: “Piştî ewqas êş û serpêhatiyên kocberên sûrî, dewleta tirk, Lubnan û Îraq piştî ku li ser pişta kocberên Sûrî hin armancên xwe bi cih anîn, bi hevre palan dikin ku van kocberan bi darê zorê vegerînin sûriyê. Tevî ku her kes dizane ku hikumeta Sûriyê wê van koçberan bigre û işkence jî bike, herwiha wê jiyana tevahiya kocberên ku bên vegerandin di xeteriyê de be.”
Mihemed di berdewamiya mijarê de ev got: “Dewleta tirk di vî warî de xwedî tecrîbeye, ji destpêka kirîza sûriyê ve dewleta tirk bi bazarên qirêj gelek sûriyên muxalifê hikumeta sûriyê yê li cem xwe radestî hikumeta sûriyê kirin, ew kes jî hatin tesfiyekiri. Mînaka wê jî radestkirina Hisên Hermûş û gelek hevalên wî bû.”
`Mijara vegerandina penaberan cidî ye û divê çare jê re bê dîtin`
Mihemed diyar kir ku li hember biryara ku hatiye derketin divê Rêxistinên Mafê Mirovan bê deng nemînin û wiha domand: “Koçberên Sûrî yên ku bên vegerandin jimara wan pir mezine, eger bên vegerandin jiyana wan di xeterê de ye, divî rêxistinên mafê mirovan yên cîhanî bi awayekî lezgîn çareyekî peyda bikin û bêdeng nemînin. Dewleta Lubnanî , Îraq bi awayêk resmî niha dest bi vegerandina kocberên sûrî kirin, ji xwe dewleta tirkî ev demeka koçberên Sûriyê vedgerîna. Vegeranadina koçberên Sûrî di vê rewşa heyî de pirsgirêka Sûriyê kûrtir dike û binpêkirina mafê mirova ne”.
`Em ji derfetên avakirina jiyaneke bi ewle re amede ne`
Mihemed destnîşan kir ku bi kêm derfetan be jî lê ji bo pêşwazîkirina penaberan amede ne û wiha domand: “Em wekî Rêveberiya Xweser û partiyên di bin sîwana Meclisa Sûriya Demokratîk de, em bi awayekî eşkere û zelal radighînin ku em amade ne ku tevahiya kocberên ku bên vegerandin pêşwazî bikin, çi yên li Luban, Îraq , Turkiyê û li ku devera cîhanê bin. Rêveberiya xwesere bi derfetên xwe yên kêm jî dikare jiyaneke bi ewle ji wan re peyda bikin”.
`Di çareserkirina kirîza Sûriyê de, divê rêxistinên navnetewî destek bide Rêveberiya Xweser`
Berpirsê Partiya Sûriye Pêşeroj li kantona Efrîn û Şehbayê Bihemed Bêrem ragihand ku ew ji bo çareserkirina kirîza Sûriyê amede ne û wiga got: “Em tev gelê Sûriyê ne û emê bikarbin kirîza sûriyê bi danûstendinên Sûrî-Sûrî çareser bikin. Ji ber destwerdana welatên din kirîza Sûriyê kurtir bû , herwiha bû kirîzeke cîhanî. Ji ber wê em bang li aliyên navneteweyî yên têkildar û rêxistinên mafê mirovan dikin ku alîkariyê pêşkêşî Rêveberiya Xweser bikin û bi erkê xwe yê exlaqî rabin”.
Herwiha bi van gotinan axaftina xwe bi dawî kir: “Di dawiyê de em ji kesayet û partiyên lubnanî û hikumeta Lubnanî jî daxwaz dikin ku di rewşa kocberên Sûrî yê li Lubnanê ku jimara wan dighêje 800 hezar koçberî di ber çavan re derbas bikin û xetera vegera wan baş nas bikin û li gorî wê tevbigerin”.