Di 46 salên Ragihandina Azad de nêzî 100 rojnamevanan di rêya lêgerîna heqîqet û azadiyê de gihîştin şehadetê û bûn meşaleyên ronîkirina civakê.
Ragihandina Azad di rêwîtiya xwe ya ronîkirinê û teyisandina rastiyan de, 46 sal bi têkoşînek gelekî dijwar dagirtin. Dengvedan,afirînerî û berhemên derketine holê bi hêsanî çênebûn. Bedelên gelekî giran hatin dayîn; gelek pêşengên wê bi dirûşmeya “Ji rastiyan tavîz nayê dayîn” gihîştin asta şehadetê, gelek hatin windakirin, bi sedan hatin binçavkirin û girtin. Di vê rê de nêzî 100 şehîdên wê çêbûn.
PÊŞENG Û ŞEHÎDÊ YEKEM
Ragihandina Azad di rêwîtiya xwe ya ronîkirinê û teyisandina rastiyan de, 46 sal bi têkoşînek gelekî dijwar dagirtin. Dengvedan,afirînerî û berhemên derketine holê bi hêsanî çênebûn. Bedelên gelekî giran hatin dayîn; gelek pêşengên wê bi dirûşmeya “Ji rastiyan tavîz nayê dayîn” gihîştin asta şehadetê, gelek hatin windakirin, bi sedan hatin binçavkirin û girtin. Di vê rê de nêzî 100 şehîdên wê çêbûn.
PÊŞENG Û ŞEHÎDÊ YEKEM
Pêşengê yekemîn ê Ragihandina Azad Mazlûm Dogan e. Rojnameya Serxwebûn ku destpêka Ragihandina Azad e, bi pêşengiya Mazlum Dogan di sala 1978’an de hatiye derxistin û hîn jî weşana xwe didomîne.
Mazlum Dogan di sala 1979’an de ji aliyê hêzên dewleta Tirk a dagirker ve hat girtin û di zindana Amedê ku wekî yek ji 5 girtîgehên herî xirab ên cîhanê hatiye pênasekirin de, bi êşkenceyên hov re rû bi rû ma. Lê wî hem pêşengiya berxwedanê kir, hem jî xebata ragihandinê domand. Di wan şertên zindanê de bi dest kovara Hawar amade kir û di nava girtiyan de belav kir.
Di şeva Newroza 1982’yan de bi çalakiya xwe agirê Newrozê gurtir kir. Bi şehadeta Mazlum Dogan de di Têkoşina Azadiya Kurdistanê de pêvajoyeke nû dest pê kir. Lewma wekî Kawayê Hemdem hat pênasekirin.
Kevneşopiya ku bi pêşengiya Mazlum Dogan dest pê kir, heta roja îro bê rawestîn dom kir. Li çar parçeyên Kurdistanê li ser vê rê gelek şehîd hatin dayîn.
ŞEHÎDÊN BAKURÊ KURDISTANÊ
– 24’ê Sibata1992’yan rojnamevan Yeni Ülke Cengîz Altun şehîd bû.
– 8’ê Hezîrana 1992’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Hafiz Axdemir şehîd bû.
– 30’ê Tîrmeha 1992’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Halk Çetin Apapay şehîd bû.
– 31’ê Tîrmeha 1992’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Yehye Orhan şehîd bû.
– 10’ê Tebaxa 1992’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Huseyn Deniz şehîd bû.
– 20’ê Îlona 1992’yan, rojnamevan, nivîskar û rewşenbîr Musa Anter Mûsa Anter şehîd bû.
– 21’ê Mijdara 1992’yan, belavker Xelîl Adenir şehîd bû.
– 15’ê Çileya 1992’yan, belavker Kemal Akenci şehîd bû.
– 31’ê Çileya 1992’yan, belavker Lukman Gunduz şehîd bû.
– 19’ê Kanûna 1993’yan, rojnamevan û belavker Orhan Karacar şehîd bû.
– 2’yê Sibata 1993’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Ülke Cemal Akar şehîd bû.
– 18’ê Sibata 1993’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Kemal Kiçik şehîd bû.
– 4’ê Hezîrana 1993’yan, belavker Tîman Demir şehîd bû.
– 14’ê Hezîrana 1993’yan, belavker Haşim Aş şehîd bû.
– 28’ê Tîrmeha 1993’yan, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Ferhat Tap şehîd bû.
– 28’ê Îlona 1993’yan, belavker Zulkuf Akaya şehîd bû.
– 9’ê Mijdara 1993’yan, belavker Adil Başkan şehîd bû.
– 10’ê Mijdara 1993’yan, belavker Yalcin Yaş şehîd bû.
– 19’ê Mijdara 1993’yan, belavker Kadir Aypik Sur şehîd bû.
– 27’ê Mijdara 1993’yan, belavker Adnan Işik şehîd bû.
– 3’yê Çileya 1993’yan, belavker Mihemed Sincar şehîd bû.
– 4’ê Çileya 1993’yan, belavker Mûsa Dogu şehîd bû.
– 12’ê Adara 1994’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Nazim Babakulu şehîd bû.
– 23’yê Tebaxa 1994’an, belavker Xidir Çetin şehîd bû.
– 29’ê Tebaxa 1994’an, rojnamevanê rojnameya Yeni Politika Seyfedîn Tap şehîd bû.
– 30’ê Tebaxa 1994’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Mihemed Şenol şehîd bû.
– 3’yê Çileya 1994’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Ülke Arsin Yildiz şehîd bû.
– 7’ê Cotmeha 1997’an, rojnamevana rojnameya Özgür Gündem Gurbet Ali Arsuz şehîd bû.
– 11’ê Nîsana 1998’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Politika Anwar Bultan şehîd bû.
– 14’ê Îlona 1998’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Politika Sinan Qehreman şehîd bû.
– 27’ê Mijdara 1998’an, belavker Nihad Yagut şehîd bû.
– 25’ê Hezîrana 1999’an, belavker Hasan Aydin şehîd bû.
– 28’ê Îlona 1999’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Halk Engin Keşim şehîd bû.
– 27’ê Cotmeha 1999’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Behzat Arslan şehîd bû.
– 9’ê Tîrmeha 2000’an, rojnamevana rojnameya Özgür Halk Nesrin Tek şehîd bû.
– 3’yê Tebaxa 2000’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Halk Asen Aslan şehîd bû.
– 24’ê Adara 2003’yan, rojnamevanê ajansa Özgür Gündem Burhan Karadeniz şehîd bû.
– 19’ê Adara 2004’an, rojnamevanê Ajansa Nûçeyan a Dîcle (DIHA) Volkan Arigit şehîd bû.
– 14’ê Tîrmeha 2004’an, rojnamevanê rojnameya Özgür Gündem Idris Atak şehîd bû.
– 10’ê Kanûna 2005’an, rojnamevanê kanala Roj TV Bahdin Karakotk şehîd bû.
– 19’ê Tîrmeha 2006’an, rojnamevanê Ajansa Nûçeyan a Firatê (ANF) Ayfir Serci şehîd bû.
– 1’ê Nîsana 2008’an, rojnamevanê kanala Med TV Xelîl Aysil şehîd bû.
– 4’ê Nîsana 2010’an, rojnamevana rojnameya Azadiya Welat Metin Altaş şehîd bû.
– 29’ê Hezîrana 2011’an, rojnamevanê DIHA’yê Mazlûm Arinc şehîd bû.
– 14’ê Cotmeha 2014’an, belavker Kadir Bado şehîd bû.
– 26’ê Sibata 2016’an, rojnamevanê rojnameya Azadiya Welat Rohat Aktaş jiyana xwe ji dest da.
ŞEHÎDÊN BAKUR Û ROJHILATÊ SÛRIYEYÊ
– Mazlûm Bagok (Ehmed Sedo) sala 1992’yan li bajarê Qamişlo ji dayik bûye. Ew yekemîn rojnamevanê şehîd ê Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ye. Di şopandina hemleya vekirina korîdora mirovî di navbera Rojavayê Kurdistanê û Şengalê de di 28’ê Îlona 2014’an de şehîd bû.
– Rêwan Zagros (Kadar Xelef) endamê Ragihandina Yekîneyên Parastina Gel (YPG) di şopandina berxwedana YPG’ê ya li gundê Filistîn ê bajarokê Ceza yê kantona Cizîrê de, di 21’ê Çileya 2014’an de şehîd bû.
– Bahoz Horan li Kobanê ji dayik bûye û di şopandina hemleya rizgarkirina bajarê Kobanê ji çeteyên DAIŞ’ê de 1’ê Kanûna 2015’an şehîd bû.
– Agirî Yilmaz (Meryem Mihemed) di 1995’an de li Reqayê ji dayik bûye. Di şopandina hemleya rizgarkirina bajarê Kobanê ji çeteyên DAIŞ’ê de li gundê Xan Mamed di 13’ê Nîsana 2013’an de şehîd bû.
-Arîn Cûdî (Ahîn Fayiq Îbrahîm) ji gundê Maşûq ê Tirbespiyê ye û di 1996ˊan ji dayik bûye, di 2016ˊan de dema li ser karê xwe yê rojnamegeriyê bû mayînek li herêma Holê ya Hesekê teqiya û şehîd bû.
– Aram Can (Aram Mihemed Ebdullah) endamê Ragihandina YPG’ê bû. Di şopandina hemleya rizgarkirina Minbicê ji çeteyên DAIŞ’ê de di 2’yê Hezîrana 2016’an de şehîd bû.
– Mustefa Mihemed Şukrî di 1987’an de li navçeya Girê Spî ya dagirkirî ji dayik bûye. Ew nûçegihanê kanala Ronahî TV bû û di şopandina hemleya rizgarkirina Minbicê di 19’ê Tîrmeha 2016’an de şehîd bû.
– Rustem Çîlo (Selah Sîdo) endamê Ragihandina YPG’ê bû û di topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî herêmên Şehbayê de di Mijdara 2016ˊan de şehîd bû.
– Eylûl Nûhilat (Ronahî Omer) endama Ragihandina Yekîneyên Parastina Jin (YPJ) bû û di şopandina hemleya rizgarkirina gundewarê Şehbayê de di 20’ê Mijdara 2016’an de şehîd bû.
– Mihemed Aksoy (Firas Dag) ji navçeya Elbîstanê ya Mereşê ya Bakurê Kurdistanê ye. Endamê Ragihandina YPG’ê bû û di êrişa çeteyên DAIŞ’ê de li dijî nuqteyên YPG’ê di hemleya Bagera Cizîrê de di 26’ê Îlona 2017’an de şehîd bû.
– Xerîb Welat (Xerîb Reşo) yek ji damezirînerên Ragihandina YPG’ê bû. Di 1996’an de li gundê Sînka yê Efrîna dagirkirî ji dayik bûye. Di şopandina hemleya Xezeba Firatê ya rizgarkirina Reqayê de di 21’ê Nîsana 2017’an de şehîd bû.
– Rêwan Gênco (Ehmed Hesen Hemo) ji gundê Beyandor ê navçeya Tirbespiyê ye. Endamê Ragihandina YPG’ê bû û di topbarana li dijî gundê Qereçox ê bajarê Dêrikê de di 25’ê Nîsana 2017’an de şehîd bû.
– Heqî Bagok (Celal Hesen) di 1988’an de li gundê Etbê yê Tirbespiyê ji dayik bûye û di topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî çiyayê Qereçoxê de di 25’ê Nîsana 2017’an de şehîd bû.
– Şîlan Botan (Rîm Xeşman) ji navçeya Dêrikê ye û di topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî çiyayê Qereçox de di 25’ê Nîsana 2017’an de şehîd bû.
– Dilîşan Îbiş nûçegihana Ajansa Nûçeyan a Hawar (ANHA) ye û di 1991’an de li Kobanê ji dayik bûye û di êrişeke xwekuj a çeteyên DAIŞ’ê li rojhilatê çemê Firatê de di 12’ê Cotmeha 2017’an de şehîd bû.
– Hogir Mihemed nûçegihanê ANHA’yê ji bajarê Qamişlo ye. Di êrişeke xwekuj a çeteyên DAIŞ’ê li rojhilatê çemê Firatê de di 12’ê Cotmeha 2017’an de şehîd bû.
– Rizgar Adanmiş (Rizgar Deniz) nûçegihanê ANHA’yê ye û di şopandina hemleya gundewarê Dêrazorê de di 20’ê Çileya 2017’an de şehîd bû.
– Tolhildan Welat (Ocalan Ehmed) rojnamevanê YPG’ê ji Efrînê ye. Di Berxwedana Serdemê de di 23’yê Kanûna 2018’an de şehîd bû.
– Îsmaîl Xelîl, rojnamevanê Hêzên Sûriya Demokratîk (QSD) e û di 29’ê Kanûna 2018’an de şehîd bû.
– Rohenda Efrîn, endama Ragihandina YPJ’ê di Berxwedana Serdemê de li Cindirêsê di 2018’an de şehîd bû.
– Seid Mihemed Seîd Şêxmûs El Ehmed, nûçegihanê ANHA’yê ji navçeya Til Temirê ye. Di topbarana dewleta Tirk a dagirker de dema şopandina mertalên mirovîn yên ku diçûn Serêkaniyê di 13’ê Cotmeha 2019’an de şehîd bû.
– Mihemed Hisên Reşo nûçegihanê kanala Çira TV ye û ji Efrînê ye. Di şopandina mertalên mirovî yên ku diçûn Serêkaniyê de di 13’ê Cotmeha 2019’an de şehîd bû.
– Dilovan Gever (Dîlan Olmaz) ji herêma Geverê ya Bakurê Kurdistanê ye. Di belgekirina êrişên dewleta Tirk a dagirker li dijî gundên Girê Spî de di 13’ê Cotmeha 2019’an de şehîd bû.
– Welat (Widad Erdemci) ji Bakurê Kurdistanê ye, di topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî Serêkaniyê de di 10’ê Cotmeha 2019’an de şehîd bû.
– Zîzis Sînke, karmendê ragihandina Frî Bor Marincir e, di topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî Til Temirê de, di 2019’an de şehîd bû.
– Îsam Ebdullah, nûçegihanê ANHA’yê ye, ji bajarê Dêrikê ye. Di şopandina topbarana dewleta Tirk a dagirker li dijî gundê Teqilbeqilê yê navçeya Dêrikê de di 20’ê Mijdara 2022’yan de şehîd bû.
– Necmedîn Feysel El Hac Sînan, karmendê kanala Jin TV di êrişa balafira bêmirov a dewleta Tirk a dagirker li rêya Qamişlo – Amûdê de di 23’yê Tebaxa 2023’yan de şehîd bû.
– Seyid Evran, rojnamevan û nivîskarê şoreşger, di 22’yê Îlona 2023’yan de ji ber nexweşiya dil şehîd bû.
BAŞÛRÊ KURDISTANÊ
– 8’ê Tebaxa 2014’an, rojnamevan Deniz Firat li Mexmûrê şehîd bû.
– 13’ê Tebaxa 2016’an, rojnamevan û nûçegihanê ajansa Rojnews Widad Hisên li bajarê Dihokê hat qetilkirin.
– 23’yê Adara 2017’an, rojnamevan Nûjiyan Orhan li Şengalê şehîd bû.
– 7’ê Tebaxa 2019’an, rojnamevan û pêşenga Tevgera Jinên Azad Şevîn Bingol li Behdînanê şehîd bû.
– 25’ê Mijdara 2019’an, yek ji pêşengên ragihandina azad Dozdar Hemo (Ebdurehman Hemo) di êrişa hewayî ya dewleta Tirk a dagirker li dijî Herêmên Parastinê yên Medyayê de şehîd bû.
– 27’ê Gulana 2020’an, endamê Komîteya Navendî ya Partiya Karkerên Kurdistanê û sembola ragihandina azad Qasim Engîn şehîd bû.
– 4’ê Cotmeha 2022’yan, rojnamevan Nagihan Akarsel li bajarê Silêmaniyê şehîd bû
.
