Li ser daxwaza rêveberiya Sûrî,
Rêber Apo di 9’ê Cotmeha 1998’an de bi balafirê ji Sûrî derket û şeva heman rojê çû paytexta Yewnanîstanê Atînayê. Lê belê, ruxmî ku li ser navê rêveberiya Yewnanîstanê hatibû vexwendin jî ji aliyê Şefê Îstixbaratê yê Yewnanîstanê ve têketina wî ya Yewnanîstanê hat astengkirin. Rêber Apo bi balafirê derbasî paytexta Rûsyayê Moskowayê bû û domahiya 33 rojan li Moskowayê ma. Meclîsa Dûmayê mafê îltîcayê da Rêber Apo. Encax rêveberiya Rûsyayê li beramberî “Projeya Herikîna Şîn (Blue Stream)” ji Rêber Apo xwest ji Rûsyayê derkeve. Piştî ku rêveberiya demê ya Îtalyayê germ nêz bû Rêber Abdullah Ocalan di 11’ê Mijdara 1998’an de bi rengekî nîv-fermî çû Romayê. Li balafirgeha Leonardo Da Vîncî hat binçavkirin. Ewropayê Rêber Apo wekî “persona non grata”, yanî “kesê ku nayê xwestin” îlan kir û ji bo ku neçe devereke din hemû rê li ber girtin. Li ser helwestên neyênî yên rêveberiyên Fransa û Elmanyayê rêveberiya Îtalyayê ket zehmetiyê. Li ser vê yekê Rêber Apo derketina ji Romayê guncav dît û di 16’ê Çileya 1999’an de dîsa çû Rûsyayê. Bi planeke ku tê de îxanet jî hebû ji Rêber Apo re hat gotin ku “Xwestekên te ji aliyê hikumeta Rûsyayê ve hatine qebûlkirin” û bi vî rengî Rêber Apo ber bi Rûsyayê ve hat arastekirin. Piştî sê rojan di 20’ê Çileyê de ji bo ku di ser Ermenîstanê re derbasî Kurdistanê bibe derbasî balafirgehê hat kirin. Encax di kêliya dawî de hat gotin ku ev pêk nayê û bi zorê li balafireke kargo siwar kirin û birin paytexta Tacikîstanê Dûşanbeyê. Li Tacikîstanê li maleke gund nêzî hefteyekê hat girtin û di 28’ê Çileyê de careke din anîn Moskowayê. Li ser esasê qaşo “qebûlkirina rêveberiya Yewnanîstanê” di 29’ê Çileya 1999’an de bi balafirê careke din derbasî Atînayê hat kirin. Çend rojekî li vir ma. Dûvre şeva 31’ê Çileyê li hewayê hat gerandin û daket paytexta Rûsyaya Spî Mînskê. Li wir ji balafirê daneket û ji wir derbasî Girava Korfû ya Yewnanîstanê hat kirin. Li vir du rojan ma. Li ser navê hikumeta Yewnanîstanê soz hat dayîn ku “wê wî bibin Efrîkaya Başûr” û di 2’yê Sibata 1999’an de ew birin Sefaretxaneya Yewnanîstanê ya li paytexta Kenyayê Naîrobiyê.
Polîsên Kenyayî Rêber Apo bi darê zorê ji Sefaretxaneyê derxistin, ji yên li gel wî cuda kirin û dûvre bi seyareyeke bi modela cîpê revandin. Li ser esasê hevpeymana CIA-MÎT’ê û bi erêkirina rêveberiya dewleta Tirk li balafirgeha Naîrobiyê teslîmî kontrgerîlayên Tirk hat kirin. Dîrok 15’ê Sibata 1999’an bû. Balafireke ku dewleta Tirk kirê kiribû Rêber Apo ji Kenyayê girt, di ser Misrê re bir Stenbolê. Di 16’ê Sibatê de di saet sisê û nîvan de balafirê li Stenbolê depoya xwe ya sotemiyê tijî kir û dûvre derbasî Bandirmayê bû. Ji vir bi keştiyeke eskerî Rêber Apo birin girava Îmraliyê. Îmralî, giraveke girêdayî Bûrsayê ye. Demeke dirêj wekî girtîgeheke nîv-servekirî hat bikaranîn. Piştî komployê ji nû ve hat dîzaynkirin. Heta pêvajoya Komploya Navneteweyî ya 15’ê Sibatê li Îmraliyê 247 hikumxwar hebûn. Piştî vê, sîstema Îmraliyê wekî sîstemeke qirkirinê ya yek kesî hat vesazkirin. Rêber Apo li Îmraliyê bi statuyeke rehîne ya li derveyî hiqûqê û di nava şert û mercên tecrîda mûtleq û êşkenceya sîstematîk de tê ragirtin. Sîstem û rêzikên Îmraliyê ji nû ve hatin avakirin û statuyeke taybet hat pêşxistin. Êşkence û tecrîd bi rêkên derveyî hiqûqî bi hiqûqa komployê hatin fermîkirin. Rêber Apo di nava şert û mercên qirkirin û êşkenceya Îmraliyê de nefes bi nefes xebitî, ji bo ku karibe Tevgera Azadiyê pêş bixîne û tevkariyê li pêvajoyê bike her tim nirxandin û perspektîf pêş xistin. Beşeke mezin a paraznameyên xwe di nava şert û mercên hucreya di nava hucreyê de nivîsand. Di dema nivîsandinê de jî bi piranî pirtûkên ku li ser lêkolîn dikirin, pênûsa ku pê dinivîsand û kaxizên ku li ser wan dinivîsand dihatin desteserkirin. Ruxmî van şert û mercan jî paraznameyên xwe nivîsandin.
Dadgeha Îmraliyê di 29’ê Hezîrana 1999’an de cezayê îdamê li Rêber Apo birî. Feqet têkoşîna ku gelê Kurd û dostên wê bi pêşengiya çalakgerên “Hûn Nikarin Roja Me Tarî Bikin” ji 9’ê Cotmeha 1998’an heta 15’ê Sibatê û dîsa di dema mehkemeyê de meşandin, her wiha têkoşîna gerîla nehişt ev biryar bê pêkanîn. Li ser vê yekê di 2’yê Tebaxa 2002’yan de ji qanûn û destûra bingehîn cezayê îdamê hat derxistin û li şûna wê “hepsa muebbet a girankirî” hat bicihkirin. Bi vî rengî cezayê îdamê yê ku li Rêber Apo hatibû birîn di warê hiqûqî de jî hat guhertin.
Rêber Abdullah Ocalan di 21’ê Adara 2005’an de bi danezanekê wekî pergala gel a demokratîk damezrandina Sîstema Konfederalîzma Demokratîk (KCK) îlan kir.
Di 14’ê Sibata 2007’an de li gorî rapora ku gihişt PKK’ê doktoran tespît kirin ku Rêber Apo bi jehra arsenîkê tê jehrîkirin. Doktorê ku li Îtalyayê tetkîk kirin di 1’ê Adarê de ev encam bi raya giştî re parve kirin.
Di 2’yê Tîrmeha 2008’an de ruxmî ku di talîmnameya girtîgehê de tine ye jî ji Rêber Apo re gotin ku ew ê porên wî traş bikin û porên Rêber Apo bi zorê jê kirin.
Di 17’ê Mijdara 2009’an de hucreya lê dima hat guhertin û ew birin odeya 6 metrekaroyî ya ku wekî “çala mirinê” bi nav kir. Ev wekî ceza danê. Heman salê ji bo ku raya giştî ya hundirîn bixapînin û zexta raya giştî ya derve kêm bikin 5 endamên PKK’ê derbasî Îmraliyê kirin. Hevdîtina Rêber Apo û hevalên din ên rehîne yên birin Îmraliyê jî bi temamî bi pêkanînên keyfî tê diyarkirin. Îro li Îmraliyê li gel Rêber Apo 3 rehîneyên din ên PKK’yî tên ragirtin.
3’yê Çileya 2013’an cara yekemîn heyeteke sivîl a ku ji parlamenterên HDP (Partiya Demokratîk a Gelan) û nûnerên dewletê pêk dihat çû girava Îmraliyê.
Sifatên Rêber Abdullah Ocalan ên ku îro bi awayekî fermî tên bikaranîn ev in: Rêberê PKK’ê, Rêberê Gelê Kurd, Rêberê Konfederalîzma Demokratîk.
Aîdî Rêber Apo gelek belge, nivîs, dahûrandin (nivîskî û dîtbarî), broşur, nivîsên berhevkirî, peyam, not, perspektîf, talîmat hene. Her wiha zêdetirî sed berhemên wî yên wekî pirtûk hene û ev ji bo gelek zimanan hatine wergerandin.
WEŞANÊN AKADEMIYA ZANISTÊN CIVAKÎ YA ABDULLAH OCALAN