Nehîr pale
Siyaset ne dûrî rêgez û exlaq e. Hîlebazî, qurnazî û bazirganî ne siyaset e, mirov dikare bibêje sîstema baviksalarî li gorî xwe reng daye siyasetê û bi van rêbazan siyasetê dike.
Dema ku qralîça Zenûbiya, Tedmur birêve dibir, li hemberî împeratoriya Roma şer kir û li ber xwe da, têkoşîna wê ji siyasetê ne dûr bû, Hetşebsût jî 22 salan Misir birêve bir, qaralîça Kopapa 100 sal qewmê Somerî birêve bir, gelo rêvebirina wan a gelan dûrî siyasetê bû?
Di çaxa kevn, navîn û roja îro de jin li hemberî sîstema dagirkeriyê bûn xwediyê helwestên siyasî. Hîpattya ji bo hezkirina xwe ya zanist û felsefe canê xwe feda kir, şehîd Bêrîtan (Gulnaz Karataş) li hemberî teslîmkariyê bû xwedî helwest, Şehîd Zîlan (Zeyneb Kinacî) li dijî komploya li ser Rêber APO çalakî kir, şehîd Şîlan Baqî li hemberî êrîşên hundirîn û derve yên li ser Tevgera Azadiya Kurd bû xwedî helwest, şehîd Sakîne Cansiz tu carî li hemberî dagirkeriyê serî netewand û têkoşîn kir. Jin di qonaxên herî zehmet de dibin xwediyê helwestên siyasî.
Di pêvajoya Neolotîkê de heyanî 400 BZ. jinê civak birêve dibir. Xebatên rêvebirinê ne dûrî siyasetê ne, angu bê siyaset tu nikare civakan birêve bibe yan berpirsyartiyê rabike.
Jin di 3`ê pêvajoyên şikestinê re derbas bû dîsa têkoşîn kir ku ciyê xwe di siyasetê de bigre û bibe xwedî nasname. Di hemû pêvajoyan de bû xwedî helwestên siyasî. Em dema dibêjin jin li ber xwe da, yan jî li ber xwe dide ev nayê wateya ku berxwedaniya wê tenê çavkaniya xwe ji hestên welatparêzî digre, têkoşîna jin siyasî û bîrdozî ye.
Sala 1848`an jinê wekî rêxistin û tevger dest bi têkoşînê kir û têkoşîna wan siyasî bû. Li ser asta cîhanî Tevgerên jin hene ku daxwaza azadiyê dikin û li hemberî dagirkeriyê serî natewîn in.
Sala 2022`an Serhildana Jin, Jiyan, Azadî li Rojhilatê Kurdistanê û Îranê em nikarin wekî bertek li hemberî sîstema Îranê şîrove bikin, dirûşmeya Jin, Jiyan, Azadî temsîla têkoşîna siyasî û bîrdozîya jinê dike. Ew hişmendiya ku siyasetê tenê karê mêr dibîne divê were guhertin. Li herêma Bakur-Rojhilatê Sûriyê jin ciyê xwe di rêvebirina civakê de digre, li hemberî cinsiyetparêziyê têdikoşe û lêgerînên wê yên di civakê de bibe xwedî rol, di astekî herî jor de ye.
Jina ku birêve bibe, birêxistin bike, perwerde bike, li hemberî dagirkeriyê serî netewîne û bibe xwedî helwest ew siyasetmedar e. Mêrên ku siyasetmedar didin naskirin dibe ku hezar maskeyên wan hebin, li ser keda gel lîstokan dikin, bixwe lîberalin û tucarî nebûne xwedî helwest. Siyasetmedarên jin bedel didin, têdikoşin û daxwaza hebûna gelê xwe dikin.
Dewleta Tirk a dagirker ji destpêka têkoşîna şoreşgeran li hemberî sîstema wê û derketina Tevgera Azadiyê bi sedan jinên siyasetmedar avêtine zîndanê û bi salan hukim li wan birîne. Gelek jinên Kurd mîna Leyla Guven ji ber siyasetmedarin û têdikoşin niha di girtîgehên Tirkiyê de ne. Îran jî û tevahî dewletên cîhanê dema ku dibînin jin hewl dide ciyê xwe di siyasetê de bigre, astengî jê re çêdikin û destûr nadin ku jin siyasetê bikin.