Idrîs Henan
Efrîna dagirkirî yek ji herêmên herî zêde rastî sûc û kiryarên faşîzma Tirk û çeteyên wê hatiye. Di dirêjahiya şeş salên mêtingeriyê de, dijminê kurdan; kêliyek be jî, ji bo guhertina demografîk wenda nekiriye. Bi gotinek din; ji saetên pêşîn ên dagirkirina Efrînê, kurt û kurmancî dijatiya xwe ji bajar, akinciyên wê yên resen, lawir û sewalên wê, xweza û hawîrdora wê re ragihandiye. Lew re; bê ku dem wenda bike, bê westîn ji bo guherîna demografîk û qirkirina çandî bi şev û roj xebitiye. Li ser bingeha siyasetek qirker a bi vê zihniyeta paşverû ya xwe spartiye navendên yekdestarî û netewperestiyê, sûcên kuştin, destavêtin, talankirin, desteserkirin, revandin, avakirina şûngehên mêtingeriyê, texrîbata xwezayê, guherîna demografîk, dizîna şûnwarên dîrokî û çandî yên gel û baweriyan, di asteke bilind û bilez de, li bajar û gundewarên Efrînê dane meşandin. Ji bona tekûzkirin û bilezkirina wan sûcan, hinek cehşokan mayînan dan pêşiya xwe û çanda resen ya gelên Efrînê xiste hedefa xwe ya yekem. Ji ber wê armancê, derhal li ser reşkirin, talankirina dîrok û vînê dest werdaye ayînên neteweyî û olî yên gelên herêmê.
Bê guman hemû tiştên li jor hatine gotin, nûnertiya rasteqîn a qetek ji kiryarên dagirkeriya faşîzma Tirk li Efrînê nakin. Lê weke sernav; têrê dike ku mirov nijadperestiya li ser erdê bi sernavê Neweroza 2023`an bi bîr bîne. Wê çaxê; êrişên qirêj ên qirkirina çandî ku bi destê ezbeniyên çete û bi serpereştî û destûrnameya cehşîtiya Kurd, şeva berî Newrozê, bi qetilkirina sê endamên malbata Pêşmerg li navçeya Cindirêsê tacîdar bûn. Sûcê wan şehîdan ew bû ku agirê Newrozê li ber mala xwe di tenekeyekê de dadabûn. Li gel dagirkerekî wisa be, helwesteke neteweyî çiqas bi çûk be jî, têrê dike te bikuje û tune bike!
Îroj piştî ku hindek raportên navneteweyî yên weke (NY, Human Rights Watch( û gelek rêxistinên sivîl ku kiryarên faşîzma Tirk li Efrînê weke sûcên şer û sûcên guherîna demografîk dihesibînin, hewl didin van kiryarên xwe kamûfilaj bikin. Lew re, tavilê piştî sûcê qetilkirina ciwanê bi nave Ehmed Xalid Mamo li navçeya Cindirêsê, ku ew jî beriya Newroza îsal bi hefteyekê qewimî bû, destûrnameya şahiyên Newrozê yên bi awayê kerneval dan. Odeyên istixbarata Tirk û rêveberên paşperdeya şerê taybet, ev erk dan hinek cehşokên Kurdan (Kurdên Spî) ji bona ku xwîna Ehmedê ciwan badilhewa biçe û çi raeksyoneke cemawerî ya muhtemel hebe, ji nav bibin.
Dewleta faşîst a Tirk, piştî sûcê qetilkirina Ehmed Xalid Mamo, hîs kir ku kelek û nefretek gelêrî gihaye asta teqînê nava gelê Efrînê de li dijî dagirkeriyê û çeteyên wê pijiyaye. Bi Newrozê re ew kelecan, gengaz bû, bi şiklê neteweyî bi berxwedana duyem qonaxa Serdemê re bibûya yek par û li dijî zilma şeş salan a faşîzmê biteqiya? Ji ber vê têgihaştina mêtingeriyê dest werda rewşa rûdaye û derhal cehşokên xwe xistin dewrê ku qaşo alîgirê vîna gelan e!
Mixabin bi destê cehşokan (Kurdên Spî) hestên Efrîniyan ên neteweyî jî hatin desteserkirin û xwîna Ehmed Xalid Mamo bîlasebeb hate wendakirin û aliyê hiqûqî ve jî, hewldaneke valaderxistina raportên navneteweyî bû ku sûcên dagirkeriyê werin tepisandin.
Lê divê were zanîn ku cehşokan 20 Çileya 2018`an rênîşanî dagirkeriya Tirk û çeteyên wê dikirin, heman hevsûcên qetilkirina ciwanê Kurd Ehmed Xalid Mamo. Pêwîste berî dagirkeriyê, hesabê wê yek ji wan û her kesê ku kiryarên faşîzmê li Efrînê rewa dike were pirsîn. Faşîzma li Amedê bi dehan mirovên Kurd, roja Newrozê, binçav bike, li Şîladizê Kurdan bombebaran bike, ne ji bo sûcekî hê mezintir be, ti carî destûra lidarxistina cejneke neteweyî nade. Faşîzm li her derê faşîzm e.