Kemal Necim
Di salên dawîn de, di nava civaka Kurdî de, gelek sazî û navendên çandî û rewşenbîriyê yên sexte û ne resen belav bûne. Bandora van saziyên bê bingeh gihiştiye civaka çandî û siyasî û ragihandinê ya Rojavayê Kurdistanê jî. Ev dezgeh û sazî navên mîna Akamdemî, zangîngeh û yekîtiyan li xwe dikin. Ti hebûneke wan a li bar çavan û şênber tune ye, tenê carna bi awayekî Elektronîk an jî çapkirî hin diploma û sertefîkên arzan diyarî hin kesan dikin. Carna jî leqeb û pêşnavên profesor û doktor yan jî balyozê niyetên baş li ser hin kesan belav dikin. Xwediyên van dezgehan pirê caran kesek an du kes in, dibêjin ku saziya wan girêdayî hîn saziyên biyanî ye.
Tişta balkêş û sosret ku pir kes, di nav wan de rewşenbîr û rojnamevan û carna jî hin saziyên çalak û navdar hene, dikevin vê dafkê û van sertefîka û diplomayan dipejirînin û li ser malpêrên xwe balev dikin ku filan saziyê ew xelat kiriye û sertefîka rêzgiritin û şanazî û rumetê diyarî wan kiriye. Nivîskarên qaşo ji xwe razî li ser rûpela xwe belav dikê û dibêjê wî xelata doktoraya rumetê ji filan saziya biyanî wergirtiye, bêyî ku bipirse ka ev sazî heye lê tune ye, yan ka bi rastî ew hêjaye ku diplomayeke wiha wergire.
Li gorî lêgerîna min a der barê vê mijarê de, min dît ku pirsgirêkeke wiha li pir welatên cihahê heye, bi taybet di nava welatên Ereb de, lewma pir welatan, yek ji wan Misrê jî, der barê mijarê de zagon saz kirin û ev kiryar weke sûcekî dane nasîn û yên ku van karên sextekariyê bike û bi navê saziyên sexte sertefîk û diplomayên sexte belav bike dê bêne darizandin.
Metirsî û bandorên neyênî yên vê rûdanê li ser civaka rewşenbîrî û ramyarî û siysî ya Rojava pir giran e. Tê zanîn ku ji ber pir sedeman di nava civaka me de kesên akademîk û pisporên karên ramyarî û wêjeyî û hunerî pir kêm in, hin kesan xwe westandin û bûne xwedî şiyan û karîn, lê pir kes jî pir caran bê bingeh û zanebûn xwe weke pispor û hosta nîşan didin û di der barê wêje û dîrok û ziman û ramanê de agahiyên şaş belav dikin. Eger bi ser vê rewşê de sertefîk û diploma û pêşnavên sexte jî bêne belavkirin dê rê li pêşiya pir kesan vebe ku nezanî û şaşiyên xwe belav bikin.
Bi taybet di van çend hefteyên dawiyê de, rewşeke wiha li Rojava çê dibe. Saziyeke ku dibêje navenda wê li welatekî Ereban e, bi rêya nûnerkî xwe ketiye qada rewşenbîrî, çandî û heme sertefîk û diplomayan belav dike, ji xwe tenê kaxezeke bi heman dîbaceyê ye, her carê navekî li ser dixe û belav dike, dide helbestvanan, rojnamevanan, siyasetmedaran, oldaran, çalakvanên jin û HWD, kesek jî napirse ka çi têkiliya saziyeke ragihandinê ya Erebî bi helbestvanekî Kurd re heye, yan bi oldarekî re yan bi siyasetmedarekî re heye.
Pir girîng e ku aliyên têkildar rê pêşiya rûdaneke wiha bigrin û rê nedin ku sazî û dezgehên sexte û bê bingeh li herêmê karên çewt bikin.