Birûc Resûl/Qamişlo
Pêngava 15’ê Tebaxê azadiya nasnameya gelê Kurd e, ne tenê ji bo gelê Kurd, ji bo gelên Rojhilata Navîn jî pir girîng e. Ji ber ku di vê pêngavê de guleya yekemîn li pergala Modernîteya Sermayedar hate xistin. Ev çalekî tolhildana hezarên salan bû, têkoşîna exlaqî, çandî, polîtîk û leşkerî ya civaka nû îfade dike. Bi têkoşîna 15’ê Tebaxê re pêvajoyeke nû hate despêkirin. Li her derê gelê Kurd ji nû ve fêrî jiyanê bû.
Berxwedana gerîla ya şoreşgerî ku bi pêşengiya fermandar Egîd (Mahsûm Korkmaz) di 15`ê Tebaxa 1984’an de li Şemzînanê fîşeka destpêkê li dijî dewleta Tirk a dagirker teqand, ket sala xwe ya 39`an. Berxwedana 15’ê Tebaxê ku di serî de li Rojhilata Navîn û tevahiya cîhanê deng veda, tarîtiya 12`ê Îlonê ronî kir û vejîna Mezin da gelê Kurd. Ev vejîn bi şoreşa Rojava re kete qonaxeke nû.
Endamên malbatên şehîdan ya bajarê Qamişlo ji rojnameya me re axifîn û diyar kirin ku guleya yekemîn a di 15’ê Tebaxê de hate avêtin, gelê Kurd ji nû ve bi têkoşînê ve girê da û hişyar kir.
‘Pêngava 15’ê Tebaxê roja vejîn û hebûnê ye’
Eyda Xelîl dayika Şehîd Orhan, ku di têkoşîna azadiya Kurdistanê de şehîd bû, diyar kir ku 15’ê Tebaxê ji bo gelê Kurd qonaxeke dîrokî ye û got:”Ji serhildanên din cudatir, pêngaveke xwedî girîngiyeke dîrokî ye. Bi vê destkeftiya dîrokî re, gelê Kurd di nava têkoşînê de aktîf bû. Bi guleya yekem re baweriya her kesî ya bi azadkirina Kurdistanê mezin bû.”
‘Pêngava 15’ê Tebaxê bû bingeha Şoreşa Rojava’
Eyda Xelîl diyar kir ku tovê destpêkê yê şoreşa Rojava di 15’ê Tebaxê de hat çandin û got:”Ew fîşeka li Şemzînan hat avêtin, li Rojava encamê wê bi şerê li dijî DAIŞ`ê û dagirkerên tirk li cîhanê deng veda. Şoreşa Rojava parçeyekî 15’ê Tebaxê ye. Şoreşa Rojava bi saya van gavên dîrokî pêk hat. Gelê Kurd li Bakur, Rojava, Rojhilat û Başûr di pêngava 15’ê Tebaxê de azadiya xwe dît û li dora Partiya Karkerên Kurdistan (PKK) bû yek. Ciwan ji bo tevlî têkoşîna azadiyê bibin, li her derê seferber bûn.”
‘Berxwedana 15’ê Tebaxê gelê Kurd ji xewa mirinê şiyar kir’
Eyda Xelîl wiha berdewamî da axaftina xwe û got:”Ev tevgera ku bi pêşengiya Rêber Apo hate avakirin û îro li cîhanê tev belavbû û di dilê gelê Kurd û hemû mirovên azadî xwaz de xwedî wateyeke cudaye. Bi guleya destpêkê re tevgera azadiyê li ber xwe da û li dijî hişmendiya dewleta tirk a faşîst û qirker şer kir. Berxwedana 15’ê Tebaxê gelê Kurd ji xewa mirinê şiyar kir û bû çirûska destpêka têkoşînê li çar parçeyên Kurdistanê.”
‘Şoreşa Rojava dewama pêngava 15’ê Tebaxê ye’
Eyda wiha axaftina xwe domand û got:”Berî pêngava 15`ê Tebaxê, kurd hatibûn tune kirin bê nasname, ziman hatibûn hiştin û ji mafê xwe bêparbûn. Pêngava 15`ê Tebaxê ji bona gelê Kurd bû riya vejîneke nû û bê tirs gelê Kurd li hemberî dijminî xwe sekinî û daxwaza mafê xwe kir. Di heman demê de pîngava 15`ê Tebaxê, deng veda tevahî kurdistanê û şoreşa Rojava jî dewama pêngava 15’ê Tebaxê ye.”
Eyda Xelîl wiha axaftina xwe bi dawî kir û got: ” Em wekî malbatên şehîdan pêngava 15`ê Tebaxê, di serî de li Rêber Apo, li şehîdên şoreşê, li gelê welatparêz, li hevalên hebis û zindanan pîroz dikin. Herwiha em soza xwe di vê roja pîroz de nûdikin. Ji ber ku roja 15`ê Tebaxê roja dayikbûna gelê kurd e.
‘Bi berxwedana 15`ê Tebaxê vejîna gel pêk hat’
Cîhan Gilo dayika Şehîd Lewnd diyar kir ku di 15`ê Tebaxa 1984’an de guleya yekemîn bû sedema tirsê di nava dijmin de û di nava gelê Kurd de hêviyek mezin ava kir û got:”Piştî berxwedana 15’ê Tebaxê, gelê Kurd bêhtir bi têkoşîna azadiyê ve hat girêdan. Guleya destpêkê ya 15’ê Tebaxê, psîkolojiya têkçûnê ya ku gelê Kurd di pêvajoyên berê de derbas kiriye. Bi ruhê berxwedanê yê li zindana Amedê li ber xwe da, bi 15’ê Tebaxê re rabû ser piyan.”
Cîhan da zanîn ku tu kes ne li bendê bû ku PKK`ê di wê pêvajoyê de ew qas mezin bibe û got:”Ji ber ku hemû tevgerên Kurdan hatin têkbirin û pêşengên wan hatin qetilkirin. Di vê pêvajoyê de pêşengên PKK’ê di zindana Amedê de rastî îşkenceyên giran hatin. Lê li Rojava gelê Kurd bi vê tevgerê ve girêdayî bû û em jî di nav de bûn. Tevger nû bû, zehmetiyên madî û manewî hebûn. Tevî van hemûyan jî gel her tiştê xwe seferber dikir, ji bo ku ev tevger bi ser bikeve. Ev tevger bi têkoşîna gel a bi vî rengî li Rojava belav bû. Gelê me ji ber zilma giran a pergalên faşîst ên li her çar parçeyên Kurdistanê, bê hêvî bû. Di pêvajoyeke wiha de 15’ê Tebaxê hêvî da me hemûyan. Ji her alî ve vejîna gel pêk hat.”
‘Gel bi fikir û felsefeya Rêber Apo bawer e’
Cîhan wiha berdewamî da axaftina xwe û got: pêngava 15’ê Tebaxê bandoreke mezin li ser tevgerên siyasî yên li Rojhilata Navîn kirin. Bi vê çalakiyê re gelê Kurd serkeftineke siyasî û leşkerî bi dest xist. Her kes Kurdan li Rojhilata Navîn nas dike. Îro li gelek deverên cîhanê tevgerên ji Ewropayê ji bo nasandina şoreşa Rojava cihê xwe di nava tevgera azadiyê de digrin, ev berdewamiya ruhê 15’ê Tebaxê ye. Divê em bi hemû gelan re vê têkoşînê mezin bikin. Ji bona ku em têkoşînê mezin bikin, pêwîste ku em fikir û remanê Rêber Apo bighînin tevahî cîhanê û ji bona azadiya Rêbertî bi roj şev di nava tekoşînê de bin.
‘15`ê Tebaxê bû riya azadiya jinê’
Cîhan Gilo wiha dawî da axaftina xwe û got:”Beriya vê tevgerê jin di nava çar dîwaran de bû. Dema tevgera azadiyê guleya 15’ê Tebaxê avêt, rê li ber têkoşîna azadiya jinan hate vekirin. Bi dehan fermandarên wekî Zîlan û Bêrîtanan ji bo azadiya jinên Kurd xwe feda kirin. Bi şoreşa Rojava re jinên Ereb jî di vê têkoşînê de roleke aktîf lîstin. Divê em fikir û felsefeya ku Rêber Apo ji bo azadiya jinan afirandiye tacîdar bikin. Em wekî malbatên şehîdan û wekî jin, pêngava 15`ê Tebaxê li Rêber Abdullah Ocxalan pîroz dikin, her wiha li hemû jinên Kurd û yên azadî xwaz pîroz dikin.”
‘Pêşengê pêngava 15’ê Tebaxê fermandar Egîd bû’
Xêriya Hesen xuşka Şehîd diyar wiha axifî û got: “Pêngava 15’ê Tebaxê çalakiyeke azadiyê ya mezin û dîrokî ye, ku bi pêşengiya gerîlayên azadiya Kurdistanê,li dijî dewleta tirk a faşîst û dagirker derket. Ji bo gelê Kurd bû wesîleya ku cewherê xwe nas bike û ji nû ve hişyar bibe. Ev pêngava ku di pêşengiya fermandarê mezin Egîd (Mahsûm Korkmaz) de dest pê kir, ji bo gelê Kurd û dîroka Kurdistanê bû xala veguherînê û ji nûve xêzkirina dîrokê. Gelê Kurd ê ku mehkûmî tunebûnê bû, bi Pêngava 15’ê Tebaxê re ji nû ve li Kurdistanê Şoreşa Vejînê pêk anî.”
‘15’ê Tebaxê bû roja vejînê ji bona tevahî Rojhilata Navîn’
Xêriya diyar kir ku çalakiya 15’ê Tebaxê ji bo gelê Kurd bû despêkek û got:”15’ê Tebaxê ne tenê ji bo gelê Kurd, di heman demê de bi belavbûna fikir û felsefeya Rêber Apo re, li tevahiya Rojhilata Navîn, bû roja vejînê. Bi damezrandina Hêzên Rizgariya Kurdistanê (HRK) re, gelê Kurd li çar parçeyên Kurdistanê têkoşîna xwe ya azadiyê destpêkir û heyanî roja îro jî û bi hemû hêza xwe hîn gelê Kurd ji bona jiyana azad têdikoşe. Tevgera azadiya kurdistanê PKK’ê li Rojhilata Navîn û tevahiya cîhanê deng veda û ji hemû gelan re bû riya xelasî û azadiyê.”
Xêriya Hesin dawî da axaftina xwe û got: “Bi tevgera azadiyê re baweriya gelê Kurd hîn mezintir bû û riya xwe ya siberojê hîn baştir naskir. Vê baweriyê bandoreke mezin li her çar parçeyên Kuristanê kir. Wê demê berxwedana zindanan dest pê kir. Ev jî ji dewleta tirk a faşist re weke şeqamekî bû. Herwiha bi vê tevgerê û bi ruh û fedekariya Rêber Apo, gelê Kurd hat ser hişê xwe. 39’e mîn Salvegera Pêngava dîrokî ya 15’ê Tebaxê, di serî de li Rêber Apo, gerîla û gelê Kurd û li hemû gelan em pîroz dikin. Di şexsê fermandarê mezin ê pêngavê hevrê Egîd de tevahî şehîdên şoreşa azadî û demokrasiyê bi rêzdarî û minetdarî bi bîr tînin. Di dawiyê de em soza xwe dubare dikin ku, em ê têkoşîna azadiyê ya ku di xeta pêngava 15’ê Tebaxê de dest pê kirî, ber bi serkeftinê ve bibin.