Rojbîn Zagros/Qamişlo
Jinên herêma Cizîrê dan zanîn ku bikaranîna çekên kîmyayî ji aliyê Tirkiyê ve, nîşana têkçûna wê di şerê li dijî hêzên Gerîla de ye û gotin, divê gelên herêmê bi hevre piştevaniya hêzên xwe bikin û sûcên dagirkeriya Tirkiyê eşkere bikin.
Dewleta Tirk ya dagirker çekên qedexe û kîmyewî li dijî gerîlayên li herêmên parasatina medyayê bi kar tîne. Tevî weşandina dîmen û belgeyên van sûcên li dijî mirovahiyê, saziyên mafên mirovan û Neteweyên Yekbûyî bêdeng in.
Neteweyên Yekbûyî bikaranîna çekên kîmyewî di şeran de qedexe kir û ev biryar di sala 1925an de di Peymana Cinêfê de derket. Li gorî vê peymanê, bikaranîn, pêşxistin, çêkirin, hilberandin û hilanîna çekên kîmyewî qedexe yê. Lê dewleta tirkî ya dagîrker tevî ku ev Peyman îmze kiriye, hê jî gazên kîmyewî û çekên ku bi salan qedexe ne, di şerê li dijî gelê Kurd û gerîlayan de bi kar tîne.
Derbarê bikaranîna Tirkiyê ji çekên kîmawî re û hedefgirtina qadên gerîlayên azadiyê, jinên herêma Cizîrê ji me re axivîn diyar kirin ku bikaranîna tirkiyê ji çekên kîmyewî re pîvanên exlaqî û mirovî binpê dike.
`Bikaranîna Tirkiyê ji çekên kîmyewî hêza gelîlayên azadiyê naşkîne`
Jina bi navê Fadiya Silêman li ser hêz û vîna gerîlayan ya li hemberî êrîşên dagirkeriyê wiha got: “Dagirkeriya Tirk bi her awayî hewl da li hemberî îradeya gerîla rû bi rû bimîne, lê tevî bikaranîna çekên kîmyewî jî bê encam man. Bikaranîna van çekan hêza şervanên me ji tevayiya cîhanê re isbat kir û ku bi awayekî eşkere bûne hêzeke dijwar li pêşberî dagîrkeriya Tirk. Ji ber ku tirkiyê nikarîbû rûbirû şerê gerîla bike, serî li çekên kîmyewî da. Lê bikaranîna Tirkiyê ji çekên kîmyewî hêza gelîlayên azadiyê naşkîne.”
`Gerîla li hemberî her cûreyê çek û dagîrkeriyê li ber xwe daye`
Fadiya diyar kir ku tevî van êrîşan jî hêzên gerîla li ber xwe didin û axaftina xwe wiha domand: “Dewleta Tirk di êrîşên xwe yên li dijî herêmên parastina rewa, xwe dispêre teknolojiya nû û çekên kîmyewî yên qedexekirî. Tevî her cure çek û madeyên kîmyewî yên qedexe ku li dijî gerîla bi kar aniye, li hemberî berxwedana gerîlayan bê çare maye. Lewra gerîla li hemberî her cûreyê çek û dagîrkeriyê li ber xwe daye û serkeftinê bi dest xistiye.”
`Tirkiyê polîtîkaya tinekirina gelên azadîxwaz dimeşîne`
Fadiya Silêman di dawiya axaftina xwe de daeqez kir ku dagirkeriya Tirk dijminê gelên azadîxwaz e û wiha pê da çû: “Dewleta Tirk polîtîkaya tinekirina gelên azadîxwaz û her kesê ku bi wan re doza azadiyê dike, dimeşîne. Tirkiye ne tenê li dijî gelê Kurd e, li dijî tevayiya gelê herêmê ye, ji ber ku Tirkiye li ser girên wêranî, şer û kuştina mirovahiyê hatiye avakirin û îro jî dixwaze xwe li ser giyanê şehîdên me û gelê me ji nû ve xwe ava bike.”
Welatiya bi navê Behiya Ehmed Hesen jî êrişên dagirkeriya Tirk yên li ser çiyayên
Kurdistanê û herêmên bakur û rojhilatê Sûriyê şermezar kir û got, Şervanên PKK’ê ne tenê xeta parastina gelê Kurd in, xeta parastina tevayiya gelên li rojhilata Navîn in.
`Tirkiyê li ber çavê cîhanê binpêkirina peymanan didomîne`
Behiya anî ziman ku bikaranîna çekên kîmyewî ji aliyê dagirkeriya Tirk ve li dijî şervanên Kurd sûcê şer e û binpêkirina pîvanên mirovahiyê ye û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Bikaranîna çekên kîmyewî sûcê şer û sûcê li dijî mirovahiyê ye. Yasa û qanûn hene rê li ber bikaranîn, hilanîn û veguhestina van çekan digire. Mixabin Tirkiyê li ber çavê cîhanê binpêkirina peymanan didomîne û bêdengiya wan dihêle ku tirkiyê peymanan bi rehetî binpê bike û madeyên qedexe bi kar bîne.”
Behiya di dawiya axaftina xwe de got, şervanên gerîla ji malên xwe derketin û bi çekên û tevî derfetên herî kêm û alavên kêm şerê dewlet û hêzên mezin kirin û bi ser ketin. Herwiha bi îradeya xwe nahêlin dagîrkeriya Tirk gavekê biavêje û planên wê têk dibin.
`Bêedaletî namîne, serkeftin sernavê heqîqetê ye`
welatiya bi navê Foza Omer jî diyar kir ku gerîla li dijî polîtîkayên qirkirinê yên Erdogan parastina mirovahiyê dikin û gelên bakur û rojhilatê Sûriyê diparêzin û ev yek li axaftina xwe zêde kir: “Wek gelê Rojava heta dawiyê emê piştgiriya zarokên xwe bikin û em ê hertim xwediyê serkeftinê bin. Ji ber ku bêedaletî namîne, serkeftin sernavê heqîqetê ye û wê serkeftin jî bi berxwedana gelan û berxwedana Gerîla be.”
`Emê berxwedanê mezin bikin`
Foze Omer di dawiya axaftina xwe de bal kişand ser pêwîstiya yekitiya gelan û wiha got: “Ji bo bidestxistina maf û azadiya xwe ya rewa em ê bibin yek û li kêleka gerîlayên xwe bin. Herwiha emê berxwedanê mezin bikin.”