Navenda Nûçeyan/Qamişlo
Lîlavê ku astengiya di lingê xwe de nekir sedem û xwe li pişt perdeya wê venşart, got, ez jin im, hêz im û heme. Ji ber wê, pênûs, kamîra û dengê wê cuda bûn, serkeftin û hêvî vedigotin.
Lîlav Hesen (21 salî) ji bajarê Tirpespiya rojavayê Kurdistanê ye. Lîlav jizikmakî astengdar e. Lingekî wê ji yê din bi 6 sm kintir e. Ji zaroktiya xwe heta niha gelek neştegerî ji lingê wê re hatine çêkirin û hesin di lingê wê de hatiye bicîkirin. Lê tevî van astengiyan nebû `jina malan` û di pişt astengiyan de û bi behaneya wê xwe veneşart û di qada raghihandina jinê de bû dengê Jinê.
`EZ jin im, hêz im û heme`
Lîlav ji sala 2016`an ve dest bi karê ragihandinê kiriye û yek ji avakerên Radyoya STAR FM e. Niha di radyoyê de pêşkêşvaniyê dike. Çîroka xwe ji me re wiha vegot: “Astengiya di lingê min de ji min re bû hêz, bû piştgir ku bi israr ji derdorê û civakê re teqez bikim ku yên weke min jî dikarin xwedîrol û bibandor bin. Bêguman ji bo ku bê kêmayî karê ragihandinê bikim, min gelek astengî û pirsgirêk kişandin û dîtin. Lewra ev kar ne karekî hêsan e û xwediya peyameke giranbiha ye. Jixwe yê karê ragihandinê bike, divê bi hêz û heskirin tevlî bibe.”
Lîlav herwisa rexne li nerînên çewt yên civakê kirin û axaftina xwe wiha domand: “Li nava civaka me hişmendiya mêr serdest e. Civakeke wisa ye ku mêr di her rewşê de qebûl dike. Civakeke ku gotina `jin darê şkestî ye` li ser zimanê wê ye. Lê na, ez wek jin ti cudayiya min ji mêr nîne. Jixwe li ser vî bingehî jinê gelek qalib di şoreşa Rojava de şkandin. Min jî li ser heman bingehî biryar da berî civakê, ji malbatê re teqez bikim ku tevî astengiya di lingê min de dikarim rola xwe bilîzim. Rast e, ez astengdar im, lê ez jin im, ciwan im, ez hêz im, ez dikarim bikim. Eger ez xort bûma dibe ku wisa bandor li min nekiribûya û wê nerîna civakê ji vî alî ve jî cuda bûya. Jixwe min dixwest vê bidim guhertin. Min ji malbatê dest pê kir. Dayîka min li ser min ditirsiya û dixwest bibe asteng. Lê bavê min piştgiriya min kir. Dema bêmoral dibûm, bavê min moral dida min û min bi saya wî gelek rewşên xerab derbas kirin. Tevî vê piştgiriyê, di baweriya min de eger mirov bi xwe û bi hêza xwe ne bawer be, wê hêz û baweriya derdorê bandoreke erênî lê neke. Min karê xwe kir û ji gelek kesên din re bûm ciyê hêviyê.”
`Min di pişt perdeya astengdariyê de xwe veneşart, hûn jî xwe veneşêrin!`
Lîlav û hevriyeke xwe ya Ereb gava yekê di avakirina radyoyê de avêtine. Lê hevriya wê ji ber rewşeke taybet ji kar dûr dikeve. Lê di wê riya ku gav avêtibûn de, Lîlav tenê nema. Gava Lîlavê digel astengiya lingê xwe gav avêt, ji jinên ciwan re bû hêvî. Bi demê re dibin 9 jinên ciwan û bi hev re xebatê dikin.
Lîlav wan rojan tîne bîra xwe û peyama xwe ji destpêka kar ve wiha tîne ziman: “Bi israr û hêvî û baweriyeke mezin vê koma jinan xebat dikir. Bi hevaltiyê serkeftin tê. Vêca em tev jin bûn û hevaltiya jinan cuda ye. Me bi yek xwestek û armancê xwest bibin dengê jinê. Min destpêkê bernameya jina ciwan pêşkêş kir. Min ji wê bernemeyê pir hes kir. Lewra bi riya wê peyama xwe digihînim jinên ciwan û rola wan jî didim teqezkirin û peyama wan jî vediguhêzim civakê. Pişt re min xwe hê pêş xist û min karî bernmayên siyasî, civakî û pêşbêrkan bi zimanê kurdî pêşkêş bikim. Me pêşxistin ji xwe re sînordar nedikir. Min xwe pêş xist û karî li şûna hevalên ne hazir jî kar bidomînim. Ev jî ne bi hêsanî bû bi rastî, me kedeke mezin da. Bi demê re me bernameyên radyoyê ji çarçoveya deng tenê derxist, me beşa dîmen jî pêş xist. Jixwe ya ku cara yekê di STAR fm de pêşkêşvaniya bidîmen kirî ez bûm. Rast e ez astengdar im, lê jê şerm nakim. Her time vê dibêjim,`Em ne xwediyên pêdiviyên taybet in, em xwediyên hêz û dayîneke bêhempa û taybet in`. Ez bi astengdariya xwe jî serbilind im. Min xwe di pişta wê de veneşart. Min ji her kesî re teqez kir ku bi kamîre, pênûs û deng dikarim bibim xwedîpeyam û min karî xwe bidim heskirin. Ji ber ku demek e ji karê bernameyê dûr im, şopedar pirsa min dikin.”
Li ser astengiyên derdikevin pêşiyê Lîlavê ev got: “Hin kes ku bi cavê piçûk li min dinêrin, yan hin gunehê wan bi min tê, min pir diêşînin. Ji ber wê tişta yekê ku min ji hevalên xwe xwest, ku bi çavê kêm li min nenêrin, lewra ez jî bihêz im û weke wan im. Dibe ku mana li ser piyan û rûniştina zêde min biwestîne, lê li pêşiya min nabin asteng. Lê mixabin ji ber hin nerînên civakê, gelek astengdar xwe li malên xwe vedişêrin. Civakê hişmendiya `Ez nikarim kar bikim` li cem wan çêkiriye.”
Astengî û hêviyên Lîlav…
Neştergeriya Lîlav ya herî dawî berî 6 mehan bû û hesin di lingê wê de bi cî kirin. Lê neştegerî bi temamî serkeftî nebû. Kêmayiya di lingê wê de 3 sm tenê zêde bû. Ji wê demê ve jî ji pêşkêşvaniyê dûr e. Lê karê Montajê û hwd. karên ku dikare li malê bike, didomîne.
Li ser rewşa dawî ya tenduristiya xwe, Lîlav ev agahî dan: “Bi rastî dema neştegerî bi ser neket, moralê min ket. Lê hêviya min heye ku dîsa vegerim ser karê xwe. Mana li malê bandoreke xerab li mirovan dike, bi tayebtî li jinan. Ji ber wê bang li jinan dikim ku ji li malên xwe xwe veneşêrin, derkevin kar û ji civakê re teqez bikin ku bihêz û bihêvî ne.”
Xeyalên Lîlav bêdawî ne…
Lîlav dîroka xwe ya borî tîne bîra xwe ka civakê çawa lê dinêrî û niha çawa lê dinêre. Vê rewşê bi cudayî û guhertineke mezin bi nav dike û axaftina xwe wiha domand: “Min nerîna civakê ya derbarê astengdaran de guhert û edî vê serkeftin dibînin. Lê tevî wê jî xeyala min ew e ku ji bo kesên weke min li herêmê navendek hebe û em tev de bijîn û ji hev fêm bikin. Herwiha hêvîdar im ku karê xwe pêş bixim û li ser lingê xwe derkevim ser ekranan. Jixwe min dixwest bibim dengê wan kesên astengdar. Min ew tevlî bernameyan dikirin. Lê min pir zehmetî didît ku wan bidim axaftin û wan bi civakê bidim nasîn. Ez di wê baweriyê de me ku dema pêşkêşvan û astengdar di heman rewşê de bin, wê peyam û hastên rast derkevin. Lê mixabin bernameyên bi vî rengê niha nînin. Emê hewl bidin dema pêş karekî bi vî rengî bikin. Ezê her tim û di her rewşê de bihêz bimînim, bibim hêvî û heta dawiyê bê qelsbûn pirtir bibim dengê astengdar û jinan.”