Can Yûsif
Helbestvan Nezhet Sîdo Dengê jinên Kurd ên hesreta azadiyê Wêjeya femînîst parçeyek ji nasnameya jinê ye, afirîneriya ku ew dinivîse, bihişmediyek pêşketî û gihîştî û têkiliyên curbecur ên ku şert û mercên gihîştina vê afirîneriyê di nava pergala civakê de ji bo îfadekirina nasname, hebûn û mijarên wê kontrol dikin, digre ber çavan.
Gelê Kurd bi gelek nivîskarên jin ên Kurd ên ku di qada wêjeya Kurdî de cih digirin tije ye, ku di cîhana nivîskarî û helbestê de şopeke mezin hiştin, gelek jêhatî û afirîner bûn û karîbûn navên xwe di nav civaka wêjeyî de bi afirînin.
Di nav wan de helbestvan û nivîskara Kurd Nezhet Sîdo jî heye ku navê xwe bi tîpên zêrîn di cîhana afirînerîyê de bi rûmet nivîsandiye.
Helbestvan û nivîskara kurd Nezhet Sîdo (Dayika Raman) di 21/5/1968’an de li gundê Tel Hebeş yê girêdayî bajarê Amûdê yê Rojavayê Kurdistanê ji du dê û bavên kurd (Îsmaîl Sîdo û Besna Şêx Osman) hatiye dinê û di nava malbateke Kurd a welatparêz de mezin bûye, ku kevneşopî û qanûnên civaka kurdî parastibû, ku bi pabendbûna bi urf û edetên xwe yên olî û eşîrî û parastina nirxên welatparêzî û mîrata gelêrî ya resen a kurdî dihate naskirin .
Dibistana seretayî li gundê xwe (Til Hebeş) û ya navîn jî li bajarê Amûdê xwendiye, zewaca wê ya zû nehişt ku xwendina xwe biqedîne, lewra ew bi mezinkirina zarokên xwe re mijûl bû, ew dayika pênc zarokane (sê keç û du kur).
Meyla wê ya wêjeyî, hezkirina wê ya ji bo nivîsandina noşe û helbestan û hewesa wê ya ji bo muzîk û stranbêjiya kurdî di temenê xwe yê biçûk de hîn di qonaxa dibistana navîn de dest pê kir, bi awayekî xwezayî meyla wê li ser muzîk û stranbêjiyê hebû, lê astengiyên civaka me ya kurdî li pêşiya wê bûn kelem nehişt di vî warî de bigihêje armancên xwe.
Piştî bûyerên xwînrêj, şerê navxweyî û êrîşên terorîstî li Sûriyê, di sala 2012’an de ew neçar ma ku bi malbata xwe re welatê xwe biterikîne, xizmê xwe, hezkiriyên xwe û welatê xwe li dû xwe bihêle û ber bi Ewropayê ve biçe ji bo ku bikarin azadiya xwe û canê xwe biparêzin û di dawiyê de li Elmanyayê bi cih bûn. Ji nav hinavê êş û derdan hêvî çêdibe û ji dilê kovaniyê (trajediyê) afirînerî çêdibe, li welatên biyanî, ji malbat û warê xwe dûr, hesret û bêrîkirina xaka welat wê ber xwe ve dikişîne, vê yekê deriyên afirîneriyê ji wê re vekir ku bi coşeke mezin biçe ser rêyên helbest û wêjeyê.
Wê dest bi xwendinê kir û bi xwendina pirtûkên dîrokî, siyasî û wêjeyî re nivîsarên bi zimanê erebî dinivîsand, wê demê biryar da ku hînî nivîsandina bi zimanê dayika xwe bibe, lê ne hêsan bû lê wê kir û di dawiyê de fêrî nivîsandina bi zimanê xwe bû û dest bi nivîsandina helbestan bi zimanê kurdî kir.
Wê gelek bawernameyên pesindan û afirîneriyê wergirtine.
Jiyana wê ya nû ya li Ewropayê hişt ku ew fêrî serpêhatiyên helbestvan û nivîskarên li dervî welat bibe.
Wê di rêvebirina gelek yaneyên (forumên) wêjeyî de cî girtiye û xebitî ye.
Nezhet Sîdo helbestvana kurd a afirîner e, xwedana gotinên xweş û hesteke nazik, di tariyê de dikare peyvan bike çiraxên ronahiyê û dikare bi tîpên xwe yên xweşik gelek wateyên hêja xêz bike, hemû peyvên pesindariyê layîqê wê ne, di her helbest û malika ku vedihûne rihê wê yê afirînerî yê têde diyar dibe.
Helbest û nivîsên wê pestînên rastego û hêvîyên rast û hezkirina rasteqîn a ji bo welat bûn, wê gelek helbest li ser evîna welat û hesreta warê bav û kalan, li ser azadî û wekheviyê, li ser bedewiya xwezaya Kurdistanê, li ser evîn û jinan, li ser lehengên Kurdistanê û şehîdên azadiyê nivîsandine. Ew bi nivîsandina helbestên xwe bi şêweyek kevneşopî (klasîk), hevseng û rêzbend bi rîtmeke xweş û muzîkek şîrîn navdare.
Helbestvana Kurd Nezhet Sîdo gelek helbest û nivîsên bi Erebî û Kurdî di rojname û kovarên elektronîk û çapkirî de weşandine. Ji berhemên wê yên wêjeyî û çandî heta niha du dîwanên helbestan hatine çapkirin:
1-Dîwana yekem a bi navê” Deryak ji Derdan” bi zimanê Kurdî ye, ji çend helbestan pêk tê, di 2023’an de hatiye çap kirin.
2-Pirtûka duyem bi navê “Şeperzeyîyên xerîbiyê” bi zimanê erebî ye, ew ji çend helbest û serpêhatiyên wê yên destpêkê pêk tê, ku di sala 2023’an de hatiye çapkirin.
Nezhet Sîdo helbestvanek afirîner û cudareng e ku bi her gava ku tavêje di cîhana afirînerîyê de cûdahiyek çêdike, di her warê ku dimeşe wêneyekî îlhamê xêz dike û li ser her rêyek ku li ser dimeşe şopa nûjeniyê dihêle.
Ew niha tevî hevjîn û zarokên xwe li Almanyayê dijî û ji bo amadekirin û weşandina pirtûka xwe ya sêyem, ku dîwaneke helbestan e bi zimanê kurdî ya bi navê (Vedenga dilan) dixebite. Ez di karê wê yê wêjeyî û çandî de serkeftin, afirandêrî û geşbûna zêdetir dixwazim.
