Mîna hemû beşên hunerê, edebiyat jî di nav civakê de derdikeve holê û bi civakê re xwe dikemilîne. Di navbera civakê û edebiyatê de her dem têkiliyek dualî heye. Edebiyatvan ji nav civakê de derdikeve û berhemên xwe mîna konekî li ser sînga civakê ava dike. Berhemên edebiyatvan, ango edebiyat ruh dide civaka ku tê de dijî, hişê/bîra wê teze û zelal dike, tamîr û tedawî dike. Ji bona fêmkirin û lihevkirinê zemîn peyda dike, amade û sererast dike. Li gor hewceyên civakê pêşîya wan ronî dike, ji wan re dibe rêber. Edebiyat ziman û çanda wan berfireh dike.
Dema mirov bala xwe dide nișêtên edebiyatê dibîne ku ew ji bona lêkirina bîra/hișê hevpar a gel pêwist e/zerûri ye. Her ku berhemên edebî gor însan û vegotinên însan hatin pêşkeşkirin ew zindî û hewceyek e. Mirov çiqas zimanê xwe pêșve bibe weqas xwe pêșve dibe; çiqas xwe pêșve bibe weqas bîra xwe pêșve dibe û ev dîsa pêșvebirina ziman ji xwe re tîne. Ji ber ku mirov hebûnek civakî ye di bin bandora civakê de ye, kêm be jî bi kirinên xwe li ser civakê xwedî bandor e. Gelê kurd bi salan zimanê xwe ên hat qedexe kirin, kêm hat dîtîn, biçûk hat xistin û pê henek hat kirin bi saya edebiyata devkî (dengbêj û çîrokbêjan) parast û bi wan hestên xwe derman kir. Ew hêza gotinên devkî ji birîn, hêrs, bêçaretî û tengasîyên wan re bûn merhem.
Edebiyat nebe, hêdî hêdî hestên civakê vedimire, mirovên di nav civakê de bê xem û bê hîs dibin, her yek ji alîyê xwe yê nebaş re dikeve bezê. Edebiyat qewil û qalên jiyanê ku mirov dorpêç kirine, dide aliyekî û eslê însan nîşanî mirov dide. Edebiyatvan deng li mirovahiyê dike û ji bona têkûziyên mirovahî berhemên xweșik û bedew pêșkêș dike. Tiștên ku neteweyekê li ser piyan dihêlin edebiyat û berhemên wê yên edebî ne. Ew jî bi zimanê wî gelî va zexm girêdayî ne. Lewma hemu dewletên dagirkerên nûjen êrîșên xwe yên ewil li dijî zimanên gelên bindest dikin. Kurdan bîrên/hișên xwe demek dirêj bi stran, kilam, çîrok û destanên dengbêjan zindî girtin.
Posta çûyî