Dilyar Cizîrî
Ev çend roj in şerê di navbera Rûsya û Ûkrayna rojeva cîhanê de ye û her kes bi baldarî dişopîne. Di roja yekê û duduyan yên êrişa Rûsya de, NATO û Yekîtiya Ewropa (YE) ti gavên berbiçav ji bo parastina Ukrayna neavêtin. Berûvajî wê, daxuyanî û kirinên wan Rûsya sor dikirin ku êriş bike. Tedbîrên wan jî di asta daxuyanî û cezakirina aborî tenê de man.
Rayedarên Rûsya bi taybetî Pûtîn hesab dikirin ku wê di nava rojek yan 2’an de hêzên wî bi hêsanê xwe bighînin paytext Kiev û dawî li Hikûmeta Volodymyr Zelensky bînin. Li şûna wî alîgirên xwe bi cih bike, paşê hêzên xwe vekişîne û weke sîstema Belarûsya wekîlên xwe li Ukrayna serwer bike.
Di her du rojên destpêkê de piraniya kesên şerê li wir dişopandin jî wisa texmîn kirin. Lê hikûmeta Volodymyr Zelensky û artêşa wî planeke din amade kiribûn, destpêkê rê dan ku hêzên Rûsya bi hêsanî pêş ve herin, paşê kemîn danîn û bi hejmareke mezin kerwanên leşkerî yên Rûsya roxandin. Ji dîmenên hatîn belavkirin, diyar dibe Rûsya ketiye xefka Ukrayna û niha dema danûstandin qebû kiriye, hewl dide jê derkeve.
Piştî vê rewşa behsa mijarê nerîna hevkar û alîgirên Ukrayna jî hatin guhertin û welat li pey welatan dest bi şandina çekan û alîkariya ji Ukrayna re kirin. Di heman demê de cezayên li ser Rûsya hatin zêdekirin.
Di vir de jî diyar dibe wê di demên pêş de guerhtinên din çêbin. Her çenda Ukrayna hevkara dewleta Tirkan be û dibe em Kurd bi wî çavî binêrin, lê berxwedana wan ya li dijî Artêşa Rûsya hêja ye mirov behsê bike. Di vir de jî gotina bapîrê min ku digot “Desthilanîn Fereca Xêrê ye” hat bîra min. Li ber xwe didin û bi encama wê jî hiştin Rûsiyaya di destpêkê de ji wan dixwest teslîm bibin, hesabê xwe biguherîne.
Li aliyê din jî berxwedana Ukrayna ne Rûsya tenê tengav kiriye, dewleta Tirkan ku ji roja destpêkê ve dixwaze dengeyekê di nabera Rûsya û Ukayna, her wiha hevarkên wê NATO de çêke, tengav bûye. Niha diyar bû wê şerê li wir dirêj bibe. Ev jî wê bandoreke mezin li aboriya Tirkan bike. Herwiha wê wan mecbûr bike aliyê xwe diyar bike. Tişta vê zêdetir diyar dike, li ser saziyên ragihandinê belav bûye ku Rûsya wê çekdarên ji Sûriyê, bixe şerê li Ukrayna, di heman demê de serokê Ukrayna jî da xuyakirin ku wê pêşwaziya çekdarên biyanî ku alîkariya wan bike, bikin. Di vir de jî diyar dibe wê şerê bi hêsanî neqede.
Îcar ji ber ku hêzên di şerê li Ukrayna de beşdar, li ser xaka Sûriyê hene, ne pir nêz be jî wê di demên pêş de guhertin di aloziya Sûriyê û hevsengiyên heyî de çêbe. Li ser wî esasî ji pêwîstiya bakur û rojhilatê Sûriyê bi beladarî û hesasiyeta demê heye. Li gorî xua dibe guhertinên mezin ji nişka ve li Sûriyê jî pêk werin.