Asya Weşûkan
Weke ku têye zanîn komploya navdewletî ya ku li ser, Rêberê gelê Kurd Rêber Apo hate pêkanîn bi destê hêzên giloval; yên pergala sermayedar bû. Û hîna jî ew hêzên dirinde li pey gelê Kurd in ku wan ji xerîteya, Rojhilata Navîn rakin yan jî wan bikin yên xwe. Di serî de û beriya her tiştî ez komploya navdewletî bi hêrs û kînek pir dijwar, şermezar û pirotesto dikim û di bêjim ku dîroka 15 sibata sala 1999 an; ji bo me jin û civakê bêbextiyek pir mezin bû. Nexasim ku hîna jî komploger li ser erkin û her hewildidin, ku roja mirovahiyê tarî bikin. Pergala sermayedar ya Cîhanê paradigma Rêber Apo, ya civaka demokratîk ji bo xwe weke; entirnatîf û bedîl didîtin û di encama hesabên wan de: Komploya navdewletî hate pêkanîn. Lê komploya navdewletî ya ku weke îxtebûtê, şaxên xwe fireh bû tekez negihaşte hedef û armancên xwe.
Û cardin jî mirov dibîne ku dewletên yekitiya Ewrpoayê dûbare, hewil didin ku netewa Kurd bikinm qurbana siyaseta xwe ya kevnar û sudmend. Weke ku têye zanîn di şerê Cîhanê yê yekem de dewletên Ewrûpayê, bi pêşengtiya Birîtanyayê gelê Kurd kire hedefa xwe zext li ser; Kemal Ata Turk kirin ku dev ji yekitiya Kurdan berde. Û çavê wan bi modela nû ya dewlet netewê, tarî kirin û gelê Kurd jî bû qurbana siyaseta wan ya; perçe bik û ji xwe re bi rêve bib. Û niha jî em di bînin ku heman siyaset li ser gelan û bi taybet, jî li ser gelê Kurd têye birêvebirin. Lê gelê Kurd ji zûve haj li siyaseta wan ya xapandin û ling şemitînê bû ye. Û bi salaye ku gelê Kurd li hemberî bêbextiya reş û siyaseta, dewletên derve ya têkbirinê tekoşîn dike û li ser piyaye û du salin ku; hemleya azadiya fîzîkî ya Rêber Apo bi rengekî giloval berdewam, dike û gelê Kurd tevî dost û hevalên xwe di nava çalakiyan dene.
Û ya din jî gelê Kurd tevî kesayetên hukuk nas û siyasetdmedar û saziyên, demkoratîk ji 1 sibatê de li her devera Cîhanê di nava; xwe pêşandan û çalakiyan dene û daxwaza azadiya fîzîkî ya; Rêber Apo dikin. Bi ketina sala duyemîn ya hemleya azadiya fîzîkî, ya Rêber Apo çalakiyên Kurdan û dostên wan di pileya; herî jor de berdewam dikin û ev jî ciyê hurmet û teqdîrê ye. Ji xwe rojane têye dîtin ku raya giştî ya demkorat, rewşenbîr û saziyên hukukî helwesta mirovahiyê di şopînin û tevî gelê; Kurd bi dijwarî beşdarî çalakiyên azadiya fîzîkî ya Rêber Apo dibin. Cardin jî ez dewletên dirinde û hov şermezar dikim û dibêjin, bese ji siyaseta wan ya ku qedera gelan reş dikin û dikin berxê qurbanê û nexasim jî ku her bi; qedera gelê Kurd lîstine û di qirkirinê re derbas kirine. Lê tekez careke din wê gelê Kurd wê derfetê nede wan, ku bi qedera wan bileyizin û wan têkbibin.
Weke ku têye zanîn gelê Kurd gihaştiye zanebûna ku dost û dijminê, xwe ji hevdû nasbike û bi bîrdûziya Rêber Apo xwe bi rêxistin bike. Bi taybet jî di çalakiyên li ser bendava Tişrînê (Bendava şehîdan) de pir zelal diyar dibe ku; gelê Kurd tevî gelên herêmên Bakur û Rojhilatê Suryeyê li berxwedidin û di serkeftinê de îsrardikin. Weke ku têye zanîn ji beriya 35 salan de her dihate gotin ku, hejmara gelê Kurd 40 milyone û hîna jî wiha têye gotin; lê di nerîna min de ku hejmara gelê Kurd niha gihaştiye 50- 60 milyonî. Û qet ne pêkane ku ewqase gel were tune kirin yan jî, serê wan were tewandin û ger ku dijminên me wiha dihizirin jî; tekez xwe di xapînin û wê poşman bibin. Û em di azadiya fîzîkî ya Rêber Apo û yekitiya gelan, ya demokratîk de îsrar dikin û tekez wê serkeftin ya gelan be.
Û cardin jî ez dibêjin di rojeke wek îro de ku salvegera, komploya li ser Rêberê mirovahiyê ye û di meheke weke vê mehê; awarte de gerek her kes xwe lêhurbûn bike û ji bo tekoşîneke, hîn serkeftîtir xwe hazir bike. Ji bo ku em ji Rêber Apo û hewildanên wî yên ji bo aşitî û demokrasiyê re, bibin bersiv û pêkan bikin gerek em tevahî hêza xwe; seferber bikin û bi rengekî awrtere beşdarî tekoşîna demê bibin. Weke ku têye zanîn di sala 1999 an de û ji bo ku komploya navdewletî, pêkan bibe dewletên debdebe yên serwerên Cîhanê ji dewleta Tirk re; bûn dest û pê û xwestin ku bi vî awayî pêşiya felsefe û paradîgma Rêber Apo ya civaka demokratîk bigirin û dawiyê lêbînin. Û niha jî em salvegera 26 mîn ya vê komploya, ya bêbext bi tevahî êş û jana wê jiyan dikin û di bînin ku; roj bi roj dilê mirovan ji hişmendiya serwer ya dewlet netewê reş dibe û dixele.
Cardin jî ez dibêjin bese ji xapandin û qirkirina li ser gelê Kurd, bese ji kedxwarî û koledariya li ser jin û civakê. Lê bi rastî helwesta gelê Kurd û dost û hevalên wan yên, demokrat û azadî xwaz diyar dibe ku komploya xedar û cereyana wê; vala hatiye derxistin û ji her kesî hatiye diyar kirin ku vîna gelan, bingeha her serkeftinê ye. Weke ku ji çalakiyên mirovahiyê yên xelkê, Bakur û Rojhilatê Suryeyê jî diyar dibe ku hêrs û helwesta çalak ya; li ser bendava Tişrînê jî îlhama xwe ji berxwedana: Gelê Kurd ya ku li her devera Cîhanê rû dide û tekez wê, vîna gelan serkeftinê qezenc bike. Di heman demê de Rêber Apo di hevdîtina xwe ya di dîroka 23 cotmehê de û nexasim ku, piştî 3 sal û 6 heyvan destur hate dayîn ku pêşiya hevdîtinan; were vekirin de got ku: Tecrîd hîna jî berdewam dike û di vê gotina Rêber Apo de, diyar bû ku dewleta Tirk hîna jî hazir nîne ji; çareseriya demokratîk re.
Û piştî wê hevdîtinê jî rayedarên dewleta Tirk cardin derfet dan heyeta, Dem patî ku cardin jî bi Rêber Apo re hevdîtin werin çêkirin. Û di wan hevdîtinan de diyar dibe ku dewleta Tirk, hin hewildanên xwe hene lê çiqasî hewildanên ji dil û canin qet diyar nîne. Em hêvîdarin ku dewleta Tirk destê Rêber Apo yê ku dirêjî aşitî û biratiyê, kiriye vala nehêle û bibin alîkar bi Rêber Apo re ku piroja civaka; demokratîk û wekhev ava bike. Û hewildanên heyî ciyê kêfxweşiyê ye lê ger ku dewleta, Tirk û nûnerê wê yê wek serokê MHP ê Dewlet Behçelî; rast û durust nêz bibin û derfetên hukukî û zagonî bidin Rêber Apo ku, piroja xwe ya civaka demkoratîk pêkan bike. Em bi hêvîne ku rayedarên dewleta Tirk xwedî niyetên pakbin û bi Rêber Apo, re bibin alîkar ku ji pirsgirêka gelê Kurd û gelê Tirk re çareseriya; demokratîk pêkbîne û dawiyê li siyaseta bikuj û were kuştin bîne.
Pirsgirêka kor ya gelê Kurd û gelê Tirk ku sedsal di ser e, bûriye û hatiye pileya ku kewisê jiyan bike û tenê bi ked û hewildanên, Rêber Apo di kare pêkan bibe. Û niha jî em dikevin heyva reş ya sibatê de û nexasim ku salvegera, şehadeta rêheval û fermandar Viyan Soran a ku di dîroka 2. 2. 2006 an de li herêma; Heftenînê bi çalakîya bedena xwe şewitandinê komploya li ser, Rêber Apo pirotesto kir. Dema ku mirov rêheval Viyan û hevalên weke wê bibîra xwe de, tîne bi rastî mirov gelekî hêrs dibe û dibêje ku ew qehreman û çeleng bûn; weke xelekek ji agir li derûdora Rêber Apo û ew parastin. Rêheval û jina pêşeng Leyla Walî Hisên ya ku bi kod navê (Viyan Caf) ku di dîroka 2. 2. 2006 an de çalakiya xwe pêkanî û bi helwesta xwe peyam da dost û dijminan; ku ne dijminê faşîstê Tirk û ne jî revok û tesfiyekarên xayîn û ne jî xweza dikare pêşiya, fedaybûna mirov bigire û jêre bibe engel.
Weke ku em tev jî di zanin ku Rêber Apo ji çalakiyên wiha re, xwedî bertek û hêrse û çalakiyên wiha pesend nake. Lê tekez gerek were zanîn ku Rêbertî gelek bawerî û hurmet dida, hevala Viyan û her di got ku: Şoreşa Başûrê Kurduistanê wê bi pêşengtiya, jinê were li darxistin. Û di sala 2004 an de û piştî ku tesfiyekariya, Osman Ocalan derke holê de Rêber Apo 12 heval erkdar kirin ku; navê PKK ê vegere weke berê û ji nûvde xwe bi rêxistin bike. Rêber Apo di riya parastvanên xwe de koma ji 12 kesan, diyar kir ku yek ji wan jî rêheval û fermandar Viyan Soran bûye. Deteya ku Rêber Apo ew weke Hewariyên Pêximber Îsa dane, diyar kirin ku yek ji wan jî çakavan Viyan Caf bûye û hevala Viyan jî; her weke Hewariyeke Rêber Apo tevgeriya û tekoşîn kir. Hevala Viyan jî di nava wê desteya ku ji 12 kesan, pêşengtî kir û serê xwe ji tesfiyekaran re netewand û bi radîkalî li hemberî wan rawestiya.
Û hevala Viyan her li gorî baweriya ku Rêber Apo da bû wan, tevgeriya û her xwest ku layiqî keda Rêbertî derkeve. Lê tevî wê tekoşîna bêhempa jî fermandar û leheng Viyan hewildana, xwe ya ji bo azadiya fîzîkî ya Rêber Apo têrker nedît û li hemberî komploya navdewletî çalakiya xwe pêkanî. Em jî weke şagirt û şervanên fermandar Viyan Soran, bi hurmet û minetdarî serkêşa xwe bibîrtînin û bejna xwe li hemberî; bîranîna wê di tewînin û soz didin ku emê pileya tekoşîna xwe, bilind bikin û bigihînin serkeftinê. Cardin jî ez êrîşên dewleta Tirk yên li ser gelê Kurd, li Bakur, Başûr û Rojavayê Kurdistanê pêktînin şermezar dikim û dibêjim ku: Ev êrîşên dijminane ku qirkirina gelê Kurd armanc dikin, sedema xwe jî xiyaneta Kurdiye ku temsîla xwe di malbata; Mesud Berzanî de dibîne. Û li Bakur û Rojhilatê Suryeyê jî xiyanet nûnertiya xwe di ENKS ê dibîne, yên ku her ji yekitiya netewî re dibin engel û her weke kelemekî di riya yekitiyê de çikilîne.
Cardin jî ez di xwazim ku vêya di derbarê çûyîna şandeya QSD ê û YPJ ê, ya Başûrê Kurdistanê û hevdîtina wan ya bi Mesud Berzanî re. Şande li ser teleba Partiya Demokratî Kurdistanê derbasî Başûr bû, lê mixabin Mesud li wir jî xwe vala derxist û hetikand. Ji ber ku qebûl nekir û bi şandeyê giştî re hevdîtin bike û tenê, bi birêz Mezlûm Ebdî re hevdîtin kir û weke ku têye zanîn birêz Rohilat Efrîn jî; di nava heyetê de ciyê xwe digirt. Û di heman demê de birêz Rohilat nûnera tevahî jinên berxwedêr û tekoşerên, şoreşa Rojava bû. Mirov li vir dikare wiha jî binirxîne û bibêje: Mesud mêrekî fewdal û paşverûye ji ber ku beriya niha jî, dema ku Rêber Apo got ku bera kongra netewî çêbibe û Leyla Zana şande; Başûr ji bo ku weke hevserok be li kêleka Mesud, wê çaxê jî Mesu bertek raberkir û niha jî nêzîkatiyên yên; wiha bi bertek diyar dibin.
Û ev helwest jî tekez li dijberî yekitiya gelê Kurd û jina azade û helwestek, lawaz û ji rêzê û mirov lê şaşwaz di mîne. Lê weke ku em tev jî dibînin ku Mesud Berezanî gelekî bi kelecan, bi xayînên Kurd yên weke Hakan Fîdan re hevdîtin dike û bi wan re gelekî jî; semîmîye û ew jî têrê nake ala Tirkiyê li ser serê: Keleha kevnar ya bav ûkalan ya li bajarê Hewlêrê. Gelo mirov dikare navê çi li vêya bike? Ma gelo ev xiyanet nebe çiye? Û Mesud efendî xwe gelekî ji rayedarên Tirk re, xwar dike heyanî ku pêl sitûyê wî bikin û her cûre xiyanetê pêbidin kirin. Ji xwe hatiye gotin ku Mesud Berzanî di hevdîtina xwe ya bi, fermandarê giştî yê Hêzên Suryeya Demokratîk re; gotiye ku ez ê hewil bidim ku werim ziyareta Rojava. Ez mebesta wî ji vêya nizanim xwestiye çi bibêje û dibe ku gotinek siyasî be jî, lê tişta ku ez di zanim ger were Rojava jî wê poşman bibe. Ji ber ku wê di hatina Rojava de û bi taybet jî bajarê berxwedanê, Qamişlo de bi hetikîne ji ber ku wê her kes wî; şermezar bike li ser helwesta wî ya dawiyê û xiyaneta wî ya berê.
Ez texmîn dikim ku wê gelê Rojava û bi taybet jî xelkên Qamişlokê, wî bi hêkan û bacanan bi qewitînin ji ber ku hevkariya neyaran dike û ji biratiya wan; hazir nîne û ji bo wê ez jêre şîret dikim neyê Rojava û xwe nehetikîne. Tekez gerek xelkê Qamişlo û tevahî Bakur û Rojhilatê Suryeyê, Berezanî şermezar bike û bihêle ku rastiya xwe bibîne û ya din jî bi rastî heq; nekiriye ku bê warê şoreşa jin û mêrên qehreman. Cardin jî ez komploya navdewletî şermezar û pirotesto dikin û şehîdên, meha sibatê bibîrtînim û bejna xwe li hemberî bîranîna; wan di tewînin û dibêjin ku emê tekoşîna we berdewam bikin û heyanî ku em hedef û armancên ku we, canê xwe jêre kiriye diyarî pêkbînin emê tekoşînek xurt bikin ji bo ku em; azadiya fîzîkî ya Rêber Apo pêkbînin. Yan bi Rêber Apo re jiyaneke azad jiyan kirin yan jî, bera jiyan li me heram be.
